عناوین اصلی
شرایط آزادی مشروط
آزادی مشروط چیست؟
آزادی مشروط یکی از تدابیر حقوقی است که به محکومان به حبس اجازه می‌دهد تا پیش از پایان دوره محکومیت خود، در صورت نشان دادن رفتار پسندیده و اصلاح‌یافته، آزاد شوند. این فرصت به محکومان داده می‌شود تا زندگی خود را در جامعه از سر بگیرند، با این شرط که در طول دوره‌ای که دادگاه تعیین می‌کند، شرایط خاصی را رعایت کنند.
نخستین بار آزادی مشروط در سال ۱۳۳۷ وارد نظام کیفری ایران شد و به موجب قانون، افرادی که برای اولین بار به دلیل ارتکاب جنحه یا جنایت به حبس محکوم می‌شوند، می‌توانند از این امکان بهره‌مند شوند. دادگاه‌ها مختار هستند که پیشنهاد آزادی مشروط را که از سوی سازمان زندان‌ها ارائه می‌شود، بپذیرند یا رد کنند.
مدت آزادی مشروط نمی‌تواند کمتر از یک سال و بیشتر از پنج سال باشد، و این مدت بر اساس تشخیص دادگاه تعیین می‌شود. آزادی مشروط به عنوان یکی از جایگزین‌های حبس، نقش مهمی در اصلاح و بازپروری محکومان دارد و به کاهش آمار زندانیان و معایب مجازات حبس کمک می‌کند.
این نهاد قانونی به محکومان فرصت می‌دهد تا با رعایت شرایطی که دادگاه تعیین می‌کند، در جامعه حضور داشته باشند و به فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی خود ادامه دهند. اما در صورتی که فرد در دوران آزادی مشروط رفتار ناپسندی از خود نشان دهد یا مرتکب جرم شود، ممکن است به زندان بازگردانده شود و حتی مجازات‌های شدیدتری برای او اعمال گردد.
بیشتر بخوانید : مجازات جرم کلاهبرداری
قلمرو آزادی مشروط
با توجه به ماده 58 قانون مجازات اسلامی، قلمرو آزادی مشروط صرفاً به مجازات حبس تعزیری محدود است و حبس‌های دیگر در این مقرره‌ها لحاظ نمی‌شوند:
1. مجازات حبس مرتبط با رعایت نکردن مفاد حکم مجازات تکمیلی، که باعث تبدیل محکومیت به حبس شده است (ماده 24 قانون مجازات اسلامی).
2. مجازات حبس حدی (مجازات سرقت در مرتبه سوم بر اساس ماده 278 قانون مجازات اسلامی).
3. مجازات حبس (بازداشت) برای اشخاصی که به دلیل عدم پرداخت جزای نقدی به موجب حکم قطعی دادگاه بازداشت می‌شوند و پس از آن نمی‌پردازند یا پول مربوط به جریمه به دست نمی‌آید.
بیشتر بخوانید : تاثیر توبه متهم بر روی مجازات
شرایط آزادی مشروط
شرایط اعمال آزادی مشروط به شرح زیر است: محکومیت قطعی به حبس: فرد باید به طور قطعی به حبس محکوم شده باشد و در حال گذراندن دوره محکومیت خود باشد. رفتار پسندیده در طول حبس: محکوم باید در طول دوران حبس رفتار نیکو و پسندیده‌ای داشته باشد و اصلاح خود را نشان دهد.
تحمل بخشی از مجازات: محکومان به حبس تعزیری باید حداقل یک سوم (در مواردی که مجازات بیش از ده سال است، نصف) مدت مجازات را تحمل کرده باشند. پیشنهاد دادستان یا قاضی اجرای احکام: پیشنهاد آزادی مشروط باید از سوی دادستان یا قاضی اجرای احکام مطرح شود.
تصمیم دادگاه: دادگاه صادر کننده حکم محکومیت قطعی باید با پیشنهاد آزادی مشروط موافقت کند و دادگاه مختار است که پیشنهاد سازمان زندان‌ها را بپذیرد یا رد کند. رعایت شرایط آزادی مشروط: محکوم باید شرایط مندرج در حکم آزادی مشروط را رعایت کند، مانند معرفی دوره‌ای به زندان یا عدم ارتکاب جرم جدید.
در صورتی که محکوم در دوران آزادی مشروط رفتار ضداجتماعی نشان دهد یا مرتکب جرم شود، ممکن است به زندان بازگردانده شود و مجازات‌های شدیدتری برای وی اعمال گردد.
محدودیت‌ها و استثنائات آزادی مشروط در جرائم خاص: برخی جرائم به دلیل شدت و خطرناک بودن، مانند جرم اسیدپاشی، از قلمرو آزادی مشروط خارج هستند. قانون تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه‌دیدگان آن مصوب 1398، اسیدپاشی را از جرائمی معرفی می‌کند که مشمول آزادی مشروط نمی‌شود
روش گرفتن آزادی مشروط
بنا به ماده 58 قانون مجازات اسلامی، مسئولیت تعیین مواعد مشخص برای استفاده از آزادی مشروط، ارزیابی حسن اخلاق و رفتار زندانی در طول دوره محکومیت و پیش‌بینی عدم تکرار جرم بعد از آزادی، به عهده رئیس زندان محل نگهداری محکوم است.
این مسائل نیازمند تأیید قاضی اجرای احکام نیز می‌باشند. قاضی اجرای احکام مواعد مقرر و وضعیت زندانی را مورد بررسی قرار داده و اطمینان حاصل می‌کند که شرایط مذکور در ماده 58 مورد رعایت قرار گرفته‌اند. سپس اقدام به پیشنهاد آزادی مشروط به دادگاه می‌نماید.
تصمیم نهایی برای صدور آزادی مشروط به عهده دادگاه صادرکننده رأی است، که ممکن است دادگاه ابتدایی یا دادگاه تجدیدنظر باشد. این دادگاه، به‌عنوان دادگاهی که حکم قطعی را صادر کرده است، مسئولیت نهایی را بر عهده دارد. رأی وحدت رویه شماره 731-28/08/1392 همچنین این امر را تأیید می‌کند.
لغو آزادی مشروط
عدم رعایت شرایط آزادی مشروط اگر محکوم علیه شرایط مندرج در حکم آزادی مشروط را رعایت نکند، مانند عدم معرفی نوبه‌ای به زندان، ممکن است آزادی مشروط لغو شود. ارتکاب جرم جدید: در صورتی که محکوم علیه در طی مدت آزادی مشروط مرتکب جرم جدیدی شود، به ویژه جرائم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیرات، آزادی مشروط لغو می‌گردد.
بنا به ماده 61، اگر محکوم در دوره آزادی مشروط بدون دلیل موجهی از دستورات دادگاه پیروی نکند، برای بار اول، یک تا دو سال به دوره آزادی مشروط اضافه می‌شود. در صورت تکرار یا ارتکاب جرم عمدی که ممکن است باعث حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت شود، علاوه بر مجازات جرم جدید، مدت باقی‌مانده از محکومیت نیز اجرا خواهد شد. در غیر این صورت، آزادی مشروط او قطعی خواهد شد.
وکیل متخصص آزادی مشروط در شیراز
با توجه به پیچیدگی مراحل دریافت آزادی مشروط و مشکلات در اقناع دادگاه‌ها و مسئولان مربوط به اعطای این امتیاز که بر اساس استحقاق و به دست آوردن شرایط زندانی است، انتقال پرونده به وکیل متخصص آزادی مشروط، به عنوان یک رویکرد هوشمندانه مطرح می‌شود.
اخذ آزادی مشروط زندانی، اگر بیشتر از اخذ حکم برائت متهم نباشد، آسان‌تر نیست؛ چرا که در حالت اول، اصل بر برائت متهم است. متهم در پناه اصل برائت قرار دارد، اما بزهکاری زندانی به ثابت رسیده و حکم محکومیت او قطعی و در حال اجرا است. به همین دلیل، دادگاه‌ها در اعطای آزادی مشروط با حساسیت و دقت بالا عمل می‌کنند.
آزادی مشروط یک حق مطلق نیست، بلکه یک امتیاز است که باید قبلاً توسط مراجع صلاحیت‌دار احراز شده باشد. وکیل متخصص آزادی مشروط با تسلط بر مباحث حقوق کیفری و نظام مجازات جایگزین حبس، می‌تواند بهترین راهکارها را برای موکلین خود ارائه داده و شرایط موکل را به گونه‌ای که دادگاه متقاعد شود، توضیح دهد که زندانی شرایط لازم برای دریافت این امتیاز را به دست آورده است.
وکلای ما در موسسه حقوقی ناد با دانش تخصصی و به پشتوانه سالها تجربه، توانایی بالایی در دفاع از حق و حقوق شما خواهند داشت. علاوه بر حمایت همه جانبه از شما با ایجاد پلتفرم آموزشی، دانش شما را از مسائل حقوقی خرد روزمره ارتقاء خواهیم داد.
