عناوین اصلی
تمکین چیست و عدم تمکین به چه معناست؟
پس از انعقاد عقد نکاح، زوجین وظایفی را در قبال یکدیگر به عهده می‌گیرند که به این تعهدات، تمکین گفته می‌شود. این وظایف به عنوان تعهدات متقابل بر عهده هر دو همسر، مرد و زن، است.
عدم اجرای این تعهدات منجر به پیامدها و اثراتی می‌شود، از جمله اینکه زن از حق نفقه محروم می‌شود. همچنین، در صورت نشوز از سوی مرد، زن می‌تواند با احراز شرایط عسر و حرج، حق طلاق را به دست آورد.
“فرآیند انعقاد عقد ازدواج بر زوجین، طبق اصول شرع و قانون، وظایفی مشترک تحمیل می‌کند. هرچند اجرای این وظایف بیشتر به تفاهم و تعهد طرفین وابسته است، اما در برخی مواقع ضرورت اعمال قوانین و تدابیر حقوقی برای حفظ این تعهدات احساس می‌شود.
از این رو، قانون مدنی از اصطلاح ‘تمکین’ برای این وظایف مشترک استفاده می‌کند و این وظایف را به انواع مختلف تقسیم می‌کند.
اگر هر یک از این وظایف به درستی اجرا نشود، احداث حقوق متقابلی برای طرف دیگر به وجود خواهد آمد که با اعتماد به این حقوق، می‌توان مطالبه قانونی را انجام داد.
تمکین چیست؟
تمکین به معنای الزام و وظایف متقابل میان همسران از طریق عقد ازدواج است. پس از انعقاد عقد ازدواج، زوجین موظف به رعایت وظایف قانونی و شرعی متقابل هستند که این وظایف به تمکین مشهور است.
در واقع، این الزامات بر اساس اصول شرع و قوانین تعیین می‌شود و بر هر دو طرف عقد نازل است.
به صورت معمول، اغلب از واژه تمکین در مورد زنان استفاده می‌شود، اما این مفهوم برای هر دو جنس قابل استفاده است. به عبارت دیگر، هر طرف ازدواج موظف به انجام وظایف متقابل است و تمکین در مقابل همسر یک مسئولیت متقابل است.
تمکین به دو صورت عام و خاص تقسیم می‌شود. تمکین عام به معنای اطاعت از همسر در امور خانوادگی و تمکین خاص به معنای اطاعت در زمینه‌های زناشویی است. این وظایف به عهده هر دو طرف قرار دارد و عدم انجام آن می‌تواند به آثار حقوقی منجر شود.
در حالتی که زن بدون داشتن دلیل موجه از تمکین امتناع کند، ممکن است از نفقه محروم شود. این امتناع باید بدون ضرر مالی، جانی یا حیثیتی برای همسر باشد.
در صورتی که مهریه پرداخت نشده باشد، زن ممکن است از حقوق خود استفاده کرده و تمکین نکند تا زمان پرداخت مهریه.
در صورت عدم تمکین، طرف متخلف ممکن است از نفقه محروم شود و در مواقع نشوز مرد، زن حقوقی برای خود برای اعمال حقوق خود دارد و درخواست طلاق مطرح کند.
حق تمکین چیست؟
تمکین، یک تکلیف است که زوجین در روابط زناشویی به عهده دارند و حق تمکین در مواجه با تخلف از این تکلیف وجود دارد. هر یک از طرفین موظف به اجرای تکالیف خود هستند و در صورت عدم اجرای صحیح، حق تمکین برای طرف متضرر ایجاد می‌شود.
اگر زن بدون داشتن دلیل موجه از تمکین خود خودداری کند، مرد حق تمکین دارد و می‌تواند از طریق اجرای قوانین مربوطه، زن را مجبور به اجرای تکلیف‌های خود کند.
در این صورت، مرد می‌تواند از ضمانت اجرای قوانین حقوقی استفاده نموده و نفقه زن را نپردازد یا اقدام به درخواست طلاق و یا ازدواج مجدد کند.
همچنین، مرد نیز در صورت عدم اجرای وظایف زناشویی یا عدم حسن معاشرت با همسر، با ایجاد شرایط عسر و حرج برای همسر، ممکن است او را مجبور به درخواست طلاق کند. همچنین، در صورت عدم پرداخت نفقه، زن می‌تواند از مرد مطالبه‌ی کیفری کند.
لازم به ذکر است که حقوق مهریه و اجرت المثل، حتی اگر زن به عنوان ناشزه در نظر گرفته شود، به او تعلق دارد.
عدم تمکین زن یعنی چی؟
“تمکین به عنوان وظایف زناشویی، متعهد کردن زوجین است که پس از عقد نکاح آنها را به عهده می‌گیرد. عدم اجرای این وظایف منجر به ناشوزی می‌شود، که نه تنها مختص زوجه بلکه زوج نیز در صورت عدم انجام تکالیف خود، ناشوز محسوب می‌شود.
نتیجه عدم تمکین زن، عدم دریافت نفقه است. مرد تا زمانی که زن از حق تمکین خود استفاده ننماید، می‌تواند از پرداخت نفقه به او خودداری کند.
اگر زن از وظایف خود در خصوص تمکین سرپیچی کرده باشد، مرد می‌تواند از طریق دفاتر خدمات قضایی، دادخواست الزام به تمکین را تنظیم کند و پس از مراجعه به دادگاه، در صورت تایید عدم تمکین، می‌تواند علاوه بر جلوگیری از پرداخت نفقه، از دادگاه اجازه ازدواج مجدد یا پرداخت مهریه در صورت درخواست طلاق بگیرد.
ممکن است زن در شرایط خاصی، مثل ممنوعیت پزشک برقراری رابطه یا بیماری مقاربتی در مرد، از تمکین خود سر باز آورد. در این صورت، زن به صورت مشروع ناشزه نمی‌شود و حقوق نفقه به او تعلق خواهد گرفت.
این شرایط ممکن است شامل ممنوعیت پزشک برقراری رابطه، بیماری مقاربتی در مرد، ضرورت خروج از منزل، یا وجود ضرر مالی یا جانی برای زن از ماندن در منزل شوهر باشد.
عدم تمکین مرد یعنی چی ؟
به محض انعقاد عقد نکاح، زن و مرد به وظایفی در قبال یکدیگر متعهد می‌شوند. عدم انجام هر یک از این وظایف ترک فعل نامیده می‌شود و آثار حقوقی خود را به همراه دارد.
مرد ملزم است وظایف زناشویی و حسن معاشرت با همسر خود را به خوبی انجام دهد. در صورتی که این وظایف از سوی مرد انجام نشود، او را ناشز می‌نامند.
زن، اگر تمکین نماید ولی مرد نفقه او را پرداخت نکند، می‌تواند از او شکایت کیفری کند. بر اساس ماده 53 قانون حمایت از خانواده، هر کسی که با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص امتناع کند، به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌شود.
در صورتی که نقض حسن معاشرت به گونه‌ای باشد که سختی‌های زندگی برای زن به وجود آید و ادامه زندگی برای او غیرممکن شود، زن می‌تواند با استناد به این موضوع، از دادگاه حکم طلاق عسر و حرج را درخواست کند.
تمکین شامل چه مواردی می شود؟
تمکین، به دو صورت خاص و عام وجود دارد؛ تمکین خاص به معنای برقراری رابطه زناشویی و تمکین عام به معنای اطاعت و یا به طور کلی حسن معاشرت است.
در مقابل تمکین، مفهوم نشوز قرار دارد. موارد مختلفی می‌توانند به عنوان مثال‌های تمکین خاص و عام ذکر شوند:
1. زن، بدون داشتن عذر شرعی، از نزدیکی با همسر خود خودداری کند.
2. انجام دادن دستورات مرد که مبنی بر ریاست خانواده است، برای زن ناپسند باشد.
3. در تربیت فرزندان، همکاری با شوهر نداشته باشد.
4. ترک منزلی که مرد برای او تهیه کرده است.
5. مشغول به مشاغلی شود که مخالف منافع مصالح خانواده باشد.
در این موارد ذکر شده، هستند مواردی که زن می‌تواند وظایف خود را ترک کند بدون اینکه به عنوان ناشز محسوب شود، به شرطی که اطاعت از شوهرش برای او به معنای خطر جانی، مالی، یا حیثیتی باشد.
حرفه ای ترین وکیل شیراز در دعاوی خانواده
برای دیدن نکته های حقوقی جالب توجه و سایر مقالات حقوقی و همچنین دریافت مشاوره حقوقی رایگان به صفحات دیگر وبسایت موسسه حقوقی ناد بهترین موسسه حقوقی شیراز سر بزنید.
حرفه ای ترین وکیل شیراز در تیم حقوقی ناد آماده پاسخگویی و ارائه مشاوره حقوقی رایگان و سودمند به شما عزیزان هستند. ارتباط مستقیم با وکیل دعاوی خانواده در شیراز
