عناوین اصلی
ولایت قهری پدر و جد پدری
گروهی از افراد که به علت محجوریت و ناتوانی از انجام برخی اعمال حقوقی خود محروم هستند، شامل محجورانی می‌شوند که در قانون مدنی، راه‌حل‌های خاصی برای حمایت از آن‌ها در نظر گرفته شده است. این شامل افرادی چون صغیر، مجنون، و سفیه است که به دلیل حجر و ناتوانی در انجام برخی از امور حقوقی خود، از حمایت قانونی بهره‌مند می‌شوند.
یکی از این راه‌حل‌ها، ولایت است که برخی افراد بر محجوران خود دارند. این ولایت به عنوان ولایت قهری شناخته می‌شود که معنایی از سلطه و اختیار دارد که به ولی قهری برای اداره امور محجوران داده شده است. اما این ولایت تنها برای افراد خاصی تعیین می‌شود و در برخی موارد، از بین می‌رود.
مقاله حاضر قصد دارد به تفصیل در مورد مفهوم ولایت قهری در حقوق حاکم و نقش آن برای افرادی مانند پدر و جد پدری بحث کند. همچنین، توضیح می‌دهد که ولایت قهری پدر و جد پدری تا چه سنی ادامه دارد و چه افرادی تحت این ولایت قرار دارند.
ولایت چیست؟
اصطلاح ولایت، که به معنای تسلط و حکومت اشاره دارد، یکی از اصطلاحات حیاتی در حقوق محسوب می‌شود. طبق قانون مدنی، ولایت به معنای قدرت و اختیاری است که طبق قوانین به شخصی داده می‌شود تا امور مربوط به افراد محجور را اداره کند. انواع محجوران شامل افراد صغیر، سفیه و مجنون هستند.
مفاد قانونی و اصول ولایت در ماده 1180 الی 1194 قانون مدنی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. بر این اساس، ولایت انواع گوناگونی دارد و یکی از این انواع، ولایت قهری است که در بخش بعدی مقاله، قصد توضیح آن و بررسی اشخاصی که زیر ولایت قهری قرار می‌گیرند، را خواهیم داشت.
ولایت قهری چیست؟
در بخش قبلی، بیان شد که ولایت به معنای داشتن تسلط و حکومت است، و قانون مدنی نوع خاصی از ولایت، به نام “ولایت قهری” را برای افراد خاصی در نظر گرفته است. این ولایت می‌تواند منجر به ایجاد حقوق و تکالیف خاصی برای این افراد شود.
ولایت قهری در حقوق به معنای سلطه و قدرتی است که توسط قانون به برخی از اشخاص اعطا می‌شود تا امور مربوط به محجوران را انجام دهند. هدف اصلی از این ولایت، جلوگیری از تضییع حقوق محجوران و انجام امور حقوقی مرتبط با آنان است.
محجوران افرادی هستند که به دلیل وضعیت حجری که دارند، از انجام تمام یا برخی از اعمال حقوقی منع شده‌اند. هر گونه عمل حقوقی از سوی آن‌ها، غیر معتبر و بی‌اعتبار خواهد بود. برای اطلاعات بیشتر در مورد افرادی که به عنوان اولیای قهری شناخته می‌شوند، می‌توانید مقاله “حتما بخوانید” در زیر را مطالعه کنید.
ولایت قهری پدر و جد پدری
پس از تبیین ولایت قهری در بخش قبلی، در این بخش از مقاله، قصد داریم درباره ولایت قهری پدر و جد پدری صحبت کنیم که برای این منظور، ماده 1181 قانون مدنی را بررسی می‌کنیم. این ماده مشخص می‌کند: “هر یک از پدر و جد پدری، نسبت به اولاد خود، ولایت دارند”.
بنابراین، طبق این ماده، ولایت قهری شخص محجور، تنها به پدر و جد پدری، به عبارت دیگر پدر بزرگ پدری او محدود می‌شود و حق ولایت برای شخص دیگری، حتی مادر، ممکن نیست. علاوه بر این، عقل، بلوغ و رشد، از شروط لازم برای ولایت قهری پدر و جد پدری است.
در ماده 1182 قانون مدنی نیز آمده است: “هرگاه کودک، هم پدر و هم جد پدری داشته باشد و یکی از آن دو به دلیل محجوریت یا دلایل دیگر از تصرف در اموال کودک منع شود، ولایت قانونی او باطل می‌شود”.
برای کسانی که علاقمند به کسب اطلاعات درباره شرایط و مواردی همچون انعزال ولایت قهری، به‌خصوص ولایت پدر و جد پدری هستند، می‌توانند مقاله “حتما بخوانید” که در زیر آمده، را مطالعه نمایند.
پیشنهاد ما به شما : مقاله جامع حضانت فرزند
ولایت ولی قهری تا چه سنی است؟
در مورد ولایت قهری پدر یا جد پدری تا چه سنی است، می‌توان از ماده 1180 قانون مدنی بهره برد. این ماده بیان می‌کند: “طفل صغیر تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود است و طفل غیر رشید یا مجنون در صورتی که عدم رشد یا جنون او، متصل به صغر باشد”.
بنابراین، به طور کلی، ولایت قهری برای صغیر تا زمانی که به سن رشد برسد باقی می‌ماند. قانون گذار سن رشد را به طور مستقیم معین نکرده اما با توجه به سن بلوغ که برای دختران 9 سال تمام و برای پسران 15 سال تمام قمری است، می‌توان استدلال کرد که سن رشد همان سن بلوغ است، مگر اینکه عدم رشد به صورت قانونی اثبات شود.
در عمل، بسیاری از اموری که از آن جمله می‌توان به امور بانکی و اداری اشاره کرد، دختران و پسران تا سن 18 سالگی به اذن ولی قهری نیاز دارند. همچنین، دختران باکره، فارغ از سن، تا زمانی که باکره هستند، برای ازدواج نیاز به ولایت قهری پدر و جد پدری دارند.
درباره مجنون دائمی که جنون او مرتبط با صغر او است، ولایت قهری، یعنی پدر و جد پدری همواره بر او اعمال می‌شود. این ولایت در دوران جنون مداوم وجود دارد و در دوران بهبود و به سلامتی برگشت، بی‌اثر خواهد بود.
در مورد سفیه که سفاهت او به صغر و کودکی اش مرتبط است، ولایت قهری برای او در مسائل مالی همواره تا سن رشد و بلوغ او ادامه دارد. سفیه به معنای کسی است که رشد کافی نداشته و به اندازه کافی نمی‌تواند در امور مالی تصمیم بگیرد و عقل معاش ندارد.
سوالات متداول:
1. کسانی که دارای ولایت قهری هستند
طبق قانون مدنی، فقط پدر و جد پدری می‌توانند از ولایت قهری برخوردار باشند، شرط آن بلوغ و عدم وجود مواردی است که باعث از بین رفتن این ولایت می‌شود. جزئیات این مسئله در متن مقاله ذکر شده است.
2. اشخاص تحت ولایت قهری پدر و جد پدری
شامل افرادی می‌شوند که صغیر باشند یا سفیه و مجنون و سفاهت و جنون آن‌ها مرتبط به صغر آن‌ها است و پس از بلوغ هم ادامه دارد. جزئیات این موضوع در مقاله مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
3. مفهوم ولایت قهری پدر و جد پدری
مفهوم این ولایت به معنای سلطه و اختیاری است که قانون گذار به پدر و جد پدری محجوران برای مدیریت امور حقوقی و مالی آن‌ها اعطا کرده است، جزئیات بیشتر در متن مقاله مورد بررسی و ارائه قرار گرفته است.
