دیه

دیه، یکی از مجازات های پیش بینی شده در قانون بوده و مبلغی است که در جنایات غیر عمد وارده بر اعضای بدن و جان افراد یا در مواقعی که امکان قصاص نیست یا با دیه، مصالحه شده، پرداخت می شود

قانونگذار، در قانون مجازات اسلامی، به تعریف دیه پرداخته است که بر اساس آن: « دیه، اعم از مقدر و غیر مقدر، مالی است که در شرع مقدس، برای ایراد جنایت غیر عمدی بر نفس، اعضاء و منافع و یا جنایت عمدی، در مواردی که به هر جهتی، قصاص ندارد، به موجب قانون، مقرر می‌ شود».

در دیه غیر مقدر یا ارش، تعیین مبلغ دیه، بر عهده قاضی رسیدگی کننده به پرونده است. قاضی پرونده، با در نظر گرفتن نظر کارشناس پزشکی قانونی، اقدام به تعیین مبلغ دیه مینماید.

در قانون مجازات اسلامی، مهلت پرداخت دیه بر اساس نوع جرم تعیین می‌شود. این مهلت‌ها به شرح زیر است:

مهلت پرداخت دیه

مهلت پرداخت دیه در جرایم عمدی :بر اساس قانون مجازات اسلامی، مهلت پرداخت دیه در این دسته از جرایم، پس از صدور رأی دادگاه ۱ سال قمری از زمان وقوع جرم است. مجموعه دیه باید تا این زمان از مال فرد مجرم پرداخت شود.

مهلت پرداخت دیه در جرایم شبه عمد: مهلت پرداخت دیه در این دسته از جرایم از زمان وقوع جرم ۲ سال قمری است.مهلت پرداخت دیه در جرایم خطای محض: مهلت پرداخت دیه از زمان وقوع جرم ۳ سال قمری است. این مبلغ توسط شخص عاقله قابل پرداخت می‌باشد.
نکته:
بر اساس قانون نرخ دیه؛ خسارات جانی و مالی اشخاص ثالث و راننده مقصر برای زنان و مردان در تصادفات رانندگی به صورت یکسان و برابر محاسبه می‌شود.

مهم‌ترین تفاوت‌ های ارش و دیه

مهم‌ترین تفاوت‌ های ارش و دیه: اولین تفاوت، در نحوه تعیین میزان ارش و دیه است. میزان دیه را شارع مقدس، تعیین می‌کند. اما ارش بر اساس مقررات قانونی و به وسیله قاضی دادگاه مشخص می‌شود.

تفاوت دیگر را می‌توان، در میزان دیه برای زن و مرد به حساب آورد. در محاسبه دیه کامل انسان برای زن و مرد، دیه مرد، دو برابر دیه زن است. اما با توجه به ماده ۵۶۲ قانون مجازات اسلامی برای پرداخت ارش، تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد.

همچنین با توجه به ماده ۵۴۸ قانون مجازات اسلامی، میزان و مقدار ارش یک جنایت در اعضا و منافع، بیشتر از دیه آن عضو و منفعت نخواهد بود.

دیه در ماه‌های حرام

چگونه مبلغ دیه در ماه‌های حرام محاسبه خواهد
ماه‌های حرام شامل ذی القعده (۱ تا ۲۹ خرداد)، ذی الحجه (۳۰ خرداد تا ۲۸ تیر)، محرم (۲۹ تیر تا ۲۶ مرداد) و رجب (۲۴ دی تا ۲۲ بهمن) است و دیه در این ماه‌ها، به میزان یک سوم مبلغ کل، افزایش می‌یابد.

برای مثال در سال ۱۴۰۳ مبلغ ۴۰۰ میلیون تومان به دیه کامل در ماه‌های حرام اضافه خواهد شد.
بر اساس ماده 555 قانون مجازات اسلامی ، هر گاه عمل مرتکب قتل و همچنین فوت شخص هر دو در یکی از ماه های حرام یعنی:

ماه محرم ، رجب ، ذی حجه و ذی قعده اتفاق افتاده باشد ، خواه قتل عمدی بوده باشد و یا غیر عمدی ، دیه تغلیظ خواهد شد .یعنی هم عمل قتل توسط مرتکب و همچنین فوت شدن شخص مجنی علیه ( مقتول ) در یکی از ماه های حرام رخ داده باشد

البته ذکر این نکته نیز حایز اهمیت است که افزایش دیه، مختص ماه های حرام نیست . علاوه بر ماه های حرام ، در شرایطی که جنایتی در حرم مکه مکرمه نیز رخ داده باشد ، تغلیظ دیه موضوعیت پیدا می کند.

البته به موجب ماده 555 قانون مجازات اسلامی ، این موضوع صرفا در محدوده حرم کعبه است و سایر مکان های متبرکه از جمله حرم ائمه معصومین را شامل نخواهد شد.

پس اگر کسی در ماه عادی صدمه ببیند ولی در ماه حرام فوت شود، میزان دیه عادی بدون افزایش سهم ۱/۳ ماه حرام پرداخت می‌گردد. ولی اگر هر دوی آسیب و فوت در ماه حرام صورت گیرد، دیه تشدید شده و مطابق نرخ ماه حرام پرداخت خواهد شد.
دیه مرد و زن

مبلغ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۳

مبلغ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۳ در ماه حرام برابر با یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان و برای ماه غیرحرام یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اعلام شده است. دیه انسان کامل در سال ۱۴۰۳، نسبت به سال ۱۴۰۲، با افزایش ۳۳ درصدی همراه بود.

حرفه ای ترین وکیل شیراز در دعاوی کیفری

برای دیدن نکته های حقوقی جالب توجه و سایر مقالات حقوقی و همچنین دریافت مشاوره حقوقی رایگان به صفحات دیگر وبسایت موسسه حقوقی ناد بهترین موسسه حقوقی شیراز سر بزنید.

حرفه ای ترین وکیل شیراز در تیم حقوقی ناد آماده پاسخگویی و ارائه مشاوره حقوقی رایگان و سودمند به شما عزیزان هستند. مشاوره با وکیل دیه در شیراز