عناوین اصلی
تاثیر توبه مجرم در جرایم
اگر در مواجهه با اتهامات کیفری هستید تیم وکلایی حرفه ای کیفری موسسه حقوقی نیک اندیشان آوای دادبان آماده است تا از حقوق شما محافظت کند. تجربه ما در زمینه قوانین کیفری و رویکرد حقوقی دقیق، به ما امکان می‌دهد تا به شما درباره حقوق و مسائل مربوط به این زمینه راهنمایی کنیم.
جرم حدی چیست ؟
مقررات مربوط به توبه در جرایم حدی و تعزیری دارای تأثیرات متنوعی هستند. در برخی حالات، توبه مجرم ممکن است منجر به کاهش مجازات یا حتی سقوط آن شود. به‌طور کلی، توبه مجرم به عنوان یک عامل ساقط مجازات در موارد خاصی در نظر گرفته می‌شود:
1. **جرایم حدی:** در برخی موارد جرایم حدی اگر فرد متهم پیش از اثبات جرم، توبه کند و ندامت و اصلاح او تأیید شود، ممکن است مجازات حدی از او ساقط شود. این اتفاق در مواردی مانند قتل خونی، سرقت مسلحانه و… رخ می‌دهد.
2. **مجازات در جرایم زنا و لواط:** در برخی از موارد جرایمی مانند زنا و لواط به عنف و اغفال بزه دیده، توبه مجرم تأثیری در مجازات فرد متهم خواهد داشت. به عنوان مثال، اگر شخص پس از اثبات جرم توبه کند، ممکن است مجازات زندان یا شلاق تعزیری درجه 6 کمتر شود.
3. **تبصره‌های مرتبط:** در برخی موارد از تبصره‌های خاصی در قوانین استفاده می‌شود که توبه می‌تواند تأثیری در مجازات فرد متهم داشته باشد. به‌عنوان مثال، تبصره 2 ماده 114 قانون مجازات اسلامی که برای جرایم زنا و لواط تعیین شده و توبه مجرم ممکن است در تقاضای عفو از مقام رهبری مورد استفاده قرار گیرد.
در هر صورت، تأثیرات توبه بستگی به نوع جرم، شرایط توبه، و مقررات قانونی مربوطه دارد. این تصمیمات معمولاً به دقت و تحت شرایط خاصی اعمال می‌شوند و نیاز به بررسی دقیق موارد حقوقی دارند.
آیا توبه در جرایم حدی و تعزیری فقط در قوانین اسلامی تاثیر دارد؟
برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که “نه ” و برای دیدن علت منفی بودن جواب شما را به مطالعه ادامه مقاله دعوت می کنیم .
مفهوم توبه در جرایم حدی و تعزیری، نه تنها در قوانین اسلامی بلکه در سایر سیستم‌های حقوقی نیز به کار گرفته می‌شود. این مفهوم به عنوان یک اقدام از سوی متهم برای اظهار پشیمانی و تصمیم به تغییر رفتار، در این سیستم‌ها تأثیرگذار است.
در برخی از سیستم‌های حقوقی، اگر متهم پشیمانی و تعهد به تغییر رفتار را اثبات کند، دادگاه ممکن است این نکات را مورد توجه قرار دهد و مجازات‌های تعزیری یا حدی را کاهش یا حتی ساقط کند. این مسئله به قوانین و مقررات خاص هر سیستم حقوقی بستگی دارد. بنابراین، توبه به عنوان یک مفهوم قابل تفسیر و کلان در جرایم حدی و تعزیری، در قوانین مختلف جایگاه دارد و این مفهوم به تنهایی مختص قوانین اسلامی نیست.
با این حال، جزئیات و نحوه اعمال توبه در هر سیستم حقوقی می‌تواند متفاوت باشد و نتایج و تأثیرات آن بسته به قوانین و مقررات هر جامعه و سیستم حقوقی مربوطه متغیر خواهد بود.
بیشتر بخوانید : مجازات سرقت تعزیری
جرم تعزیری چیست ؟
ماده 115 قانون مجازات اسلامی، بسته به درجه مجازات تعزیری، توبه متهم در جرایم تعزیری را به‌تفکیک موارد خاصی بررسی می‌کند.
درجات مجازات تعزیری به 8 درجه از 1 تا 8 دسته‌بندی شده‌اند. برای جرایم درجه‌های 6 تا 8، اگر متهم پیش از اثبات جرم توبه کند، مجازات تعزیری از او ساقط می‌شود. این نوع جرایم معمولاً شامل جرایمی است که مجازات حبس تعزیری کمتر از 6 ماه و جزای نقدی کمتر از 20 میلیون ریال را دربر می‌گیرند.
اما در مورد جرایم تعزیری درجه 1 تا 5، توبه و اصلاح مرتکب پیش از ارتکاب جرم، تأثیر تخفیفی در مجازات وی خواهد داشت. این تخفیفات مطابق با مواد 37 و 38 قانون مجازات اسلامی اعمال می‌شود.
باید توجه داشت که تبصره 1 ماده 115 بیان می‌کند که مقررات مربوط به توبه در مورد تکرار جرایم تعزیری اعمال نمی‌شود. به عبارت دیگر، اگر متهم پیش از ارتکاب جرم تعزیری درجه 1 تا 6، قبلاً متهم به جرم تعزیری درجه 1 تا 6 بوده و اعاده حیثیت کیفری نکرده باشد، توبه تأثیری در مجازات وی نخواهد داشت. همچنین، مقررات مربوط به توبه متهم در مورد تعزیرات منصوص شرعی نیز اعمال نمی‌شود. تعزیرات منصوص شرعی، جرایم تعزیری هستند که در منابع شرعی، مجازات خاصی برای آنها تعیین شده است.
تاثیر توبه مجرم بعد از صدور حکم قطعی
بنا به مقررات ماده ۱۱۸ قانون مجازات اسلامی، متهم می‌تواند تا قبل از قطعیت حکم، ادله مربوط به توبه خود را حسب مورد به مقام تعقیب یا رسیدگی ارائه دهد. در جرایم مستوجب تعزیر، توبه مجرم ، پیش از صدور حکم قطعی، تأثیر دارد و می‌تواند باعث ساقط شدن مجازات تعزیری در جرایم درجه ۶، ۷ و ۸ گردد. اما پس از صدور حکم قطعی، تأثیر توبه در جرایم تعزیری ممکن است خارج از دامنه قرار بگیرد.
رأی وحدت رویه شماره ۸۱۳ هیأت عمومی دیوان عالی کشور، با رجوع به مواد ۱۱۵ و ۱۱۸ قانون مجازات اسلامی، مصوب ۱۳۹۲، آن‌گاه که متهم قبل از قطعیت حکم، توبه کند و ندامت و اصلاح وی برای قاضی مشخص شود، در جرایم تعزیری درجه ۶، ۷ و ۸ مجازات از او ساقط می‌شود. اما در سایر جرایم مستوجب تعزیر، دادگاه می‌تواند مقررات تخفیف مجازات را اعمال کند، اما بعد از قطعیت حکم، این مقررات دیگر اعمالی نخواهند بود.
باید توجه داشت که بعد از قطعیت حکم، امکان عفو یا تخفیف مجازات محکومان مطابق بند ۱۱ اصل یکصد و دهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (مشابه آنچه ذیل ماده ۱۱۴ و تبصره ۲ ماده ۲۷۸ قانون یادشده مقرر شده است) وارد می‌شود، اما پس از قطعیت حکم، تأثیر توبه در مجازات‌ها ممکن است خارج از دامنه قانون قرار بگیرد.
