عناوین اصلی
دعاوی ارث از جمله مباحث و موضوعات حقوقی است که هر انسانی در طول عمر خود خواه نا خواه با آن روبرو میشود كه در لغت به معنای مالی است که از متوفی باقی مانده و در اصطلاح انتقال دارایی شخص متوفی به بازماندگان است که این امر، بدون اراده متوفی و بازماندگان او صورت می‌گیرد.
قرابت و انواع آن
دعاوی ارث در قرابت و انواع آن اهمیت زیادی دارد که در ادامه به تفصیل بیان خواهیم کرد:قرابت به رابطه خویشاوندی, اعم از خونی یا سببی به علت نكاح یا رضاع گفته میشود كه به دو نوع نسبی و سببی تقسیم میگردد كه تعاریف آن به شرح زیر است.
قرابت نسبی
بر اساس ماده 862 قانون مدنی قرابت نسبی طبقات زیر را در بر می‌گیرد
1-طبقه اول: پدر و مادر، اولاد و اولاد اولاد
2-طبقه دوم: اجداد، برادر و خواهر و اولاد آنان.
3-طبقه سوم: عمه، عمو، خاله، دایی و فرزندان آنها
اگر افراد طبقه اول زنده باشند، طبقه دوم ارث نمی‌برند همچنین اگر فقط طبقه دوم زنده باشند، طبقه سوم ارث نمی‌برند.
قرابت سببی
به خویشاوندی كه در اثر نكاح بین زن و شوهر و خویشاوندان هر یك با دیگری ایجاد میشود قابل ذكر است
قانون مدنی به پیروی از فقه، از منبع دیگری نیز نام می‌برد که «رضاع» (شیرخوارگی) نامیده میشود و به استناد ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی كه تنها از حیث حرمت نکاح در حکم قرابت نسبی است
نکات مربوط به دعاوی ارث زن از مرد و مرد از زن
زن در صورت داشتن فرزند، از شوهرش یک هشتم اموال او را ارث می‌برد و چنانچه مرد سه یا چهار همسر عقد دائم داشته باشد، فقط همین یک هشتم بین آنان تقسیم می شود.اگر زن از شوهرش فرزندی نداشته باشد، یک چهارم اموال او را به ارث می‌برد و همچنین اگر مرد، چند همسر داشته باشد، فقط همین یک چهارم میان زنان تقسیم میشود.
موضوع دعاوی ارث برای ازدواج موقت ممکن است که سوال بسیاری از افراد باشد. در این مورد زنی که در اثر ازدواج موقت، علقه زوجیت دارد، از همسر متوفایش ارث نمی‌برد و چنانچه اراده شوهر اینگونه باشد که همسرش که صیغه او است، از او ارث ببرد، این موضوع اثر قانونی ندارد.
در مورد ارث مرد از زن باید گفت که در صورتی که زن فرزند نداشته باشد، مرد یک دوم ارث می‌برد و در صورتی که زن فرزند داشته باشد، مرد یک چهارم اموال زن را ارث می‌برد همچنین در مواردی که زن بمیرد اما هیچ ورثه‌ای نداشته باشد، شوهر تمام ترکه زن را به ارث می‌برد. این در حالی است که اگر شوهر بمیرد و وراثی نداشته باشد، زن صرفا همان نصیب خود را می‌برد و بقیه دارایی شوهر او همانند ترکه بی‌وراث, به دولت داده میشود
موانع اثرگذار در دعاوی ارث
از جمله اموری که در دعاوی ارث پیش می آید و مانع ارث میشود می‌توان به قتل، لعان، نامشروع بودن فرزند و … اشاره کرد.
قتل:
اگر کسی مورث خود را به طور عمدی بکشد، از ارث محروم میشود.
لعان:
لعان هنگامی تحقق می‌یابد که شوهر به زن نسبت زنا دهد یا فرزندی را که زن به دنیا آورده است , از خود نفی کند.
در لعان، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی‌برند. فرزندی هم که مورد نفی و لعان پدر خود واقع شده است، از او ارث نمی‌برد. در این حالت پدر فرزندی را که در زمان زوجیت با همسرش به دنیا آمده، از خود نفی می‌کند و او را فرزند خود نمی‌داند و تحت شرایطی شرعی مراسم لعان برگزار میشود. در این صورت، رابطه وارث بین فرزند و پدر به وجود نخواهد آمد.
نامشروع بودن:
فرزند نامشروع نیز از پدر و مادر خود ارث نمی‌برد که این موضوع از جمله موانع ارث است. ممانعت از ارث به دلیل بروز برخی موانع: در مواردی نیز به دلیل بروز مانعی، سهم وارث از حد اعلی (بالاتر) به حد ادنی (پایین‌تر) تنزل پیدا می‌کند. به عنوان مثال وجود فرزند، موجب کاهش سهم شوهر از نصف به یک چهارم و سهم زن از یک چهارم به یک هشتم میشود.
ارث زن و شوهر
زن و شوهر نیز از یکدیگر ارث می برند.
زن از شوهرش یک چهارم اموالش را ارث می برد، در صورتی که زوج بچه نداشته باشد و اگر مرد بچه داشته باشد چه حاضل این ازدواج باشد چه ازدواج های دیگر، زن یک هشتم ارث می برد.
همچنین زن می تواند مهریه خود را نیز از دارایی مرد اخذ نماید.
زیرا مهریه دین محسوب می شود و با فوت منتفی نیست.
همچنین مرد یک دوم از اموال همسرش را در صورتی که زن، فرزندی نداشته باشد ارث می برد و اگر فرزندی داشته باشد (چه از ازدواج قبلی و چه از این ازدواج) یک چهارم ارث می برد
مرجع صالح در صدور گواهی انحصار وراثت
مطابق ماده ۲۰ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی, دعاوی مربوط به ترکه متوفی در دادگاه محلی اقامه می شوند که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران, در آن محل بوده است که امروزه شورای حل اختلاف این وظیفه را بر عهده دارد.
اگر هم آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد, رسیدگی در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران در آن حوزه بوده است.
مدارک مورد نیاز برای تقاضای انحصار وراثت
شناسنامه و گواهی فوت متوفی
کپی مصدق شناسنامه وراث.
وصیت نامه (اگر وجود دارد).
دادخواست.
استشهادیه محضری: اسامی تمام وراث می بایست در فرم مخصوصی که توسط دادگاه در اختیار متقاضیان قرار می گیرد نوشته و توسط دو نفر از اشخاصی که وراث و متوفی را می شناسند امضا شود و امضای افراد فوق نیز می بایست توسط یکی از دفاتر اسناد رسمی تایید و گواهی مربوطه به دادگاه ارائه گردد.
رسید گواهی مالیات بر ارث: پی از فوت وراث باید لیستاموال منقول و غیر منقول متوفی را به اداره دارایی که در حوزه محل سکونت متوفی است ارائه دهند و رسید دریافت کنند. سپس آن رسید را با سایر مدارک به دادگاه ارائه نمایند
حرفه ای ترین وکلای شیراز در دعاوی حقوقی
برای دیدن نکته های حقوقی جالب توجه و سایر مقالات حقوقی و همچنین دریافت مشاوره حقوقی رایگان به صفحات دیگر وبسایت موسسه حقوقی ناد بهترین موسسه حقوقی شیراز سر بزنید.
حرفه ای ترین وکلای شیراز در تیم حقوقی ناد آماده پاسخگویی و ارائه مشاوره حقوقی رایگان و سودمند به شما عزیزان هستند.
