نرخ دیه سال 1402 چقدر است ؟

در این مقاله بصورت کامل در مورد قیمت دیه کامل انسان و دیه زن و مرد . دیه اعضای بدن و دیه در ماه  حرام صحبت خواهیم کرد .

قبل از اینکه بخواهیم بریم سراغ اصل مطلب همه ما باید بدانیم دیگه چطوری محاسبه میگردد تا در نهایت به این نتیجه برسیم که دیه سال 1402 چقدر است .

یکی از مهم‌ترین مجازات‌ها در قانون مجازات اسلامی، دیه است .مجازات دیه برای جرم‌های غیرعمدی که توسط فردی علیه جان، اعضای بدن یا منافع اعضای بدن فرد دیگری انجام بگیرد، مشخص شده است.

اگر شخصی از عم مرتکب جرمی شود و در قانون کشور برای آن قصاصی مشخص نشده باشد مجلرم ملزم به پرداخت مبلغ دیه می باشد .

ما به شما پیشنهاد میکنیم قبل از خواندن مقاله دیه در با خواندن مقاله قصاص که با 1 دقیقه دقت گذاشتن بصورت کامل تسلط پیدا کنید .

بنابراین طبق قانون و مقررات کشور و اسلام، اگر فردی به عمد یا غیر عمد موجب آسیب به جان و سلامت جسمی شخص دیگری گردد، مجازات شده و باید جبران خسارت نماید. در این مطلب به بررسی انواع دیه و مسائل مربوط به آن می‌پردازیم.

تعریف دیه :

برای پاسخ به این پرسش که موارد پرداخت دیه چیست؟ ابتدا باید، دیه را از منظر قانون مجازات اسلامی، تعریف کرده و سپس، بگوییم که موارد پرداخت دیه چیست.

قانونگذار، در ماده 17 قانون مجازات اسلامی، به تعریف دیه پرداخته است که بر اساس آن: ” دیه، اعم از مقدر و غیر مقدر، مالی است که در شرع مقدس، برای ایراد جنایت غیر عمدی بر نفس، اعضاء و منافع و یا جنایت عمدی، در مواردی که به هر جهتی، قصاص ندارد، به موجب قانون، مقرر می‌ گردد.”

بر اساس تعریف دیه در ماده فوق الذکر، می توان گفت، دیه، مبلغی میباشد که در جنایات غیر عمدی بر جان و جسم دیگری یا در جنایات عمدی، زمانی که به هر علتی، امکان قصاص کردن مرتکب، وجود ندارد، به مجنی علیه یا اولیای دم وی، پرداخت می شود.

مبلغ و مقدار دیه، می تواند، در قانون مشخص شده باشد و می تواند، مشخص نشده باشد که در این حالت، یعنی زمانی که دیه غیر مقدر است، به آن، ارش گویند.

پس ما تفاوت دیه با ارزش را نیز با توضیح بالا متوجه شدیم

در دیه غیر مقدر یا ارش، تعیین مبلغ دیه، بر عهده قاضی رسیدگی کننده به پرونده میباشد. قاضی پرونده، با در نظر گرفتن نظر کارشناس پزشکی قانونی، اقدام به تعیین مبلغ دیه می نماید.

پس از توضیح دیه، در ادامه مقاله، در خصوص انواع دیه صحبت خواهیم کرد و می گوییم که موارد پرداخت دیه چیست.

اقسام دیه چیست؟

دیه دارای دو بخش مجزا بوده که عبارتند از:

• دیه مقدر
• دیه غیر مقدر

دیه مقدر به این منظور است که میزان دیه توسط قانون مجازات اسلامی مشخص شده است ولی در دیه غیر مقدر میزان دیه در قانون مجازات مشخص نشده و توسط کارشناسی پزشکی قانونی و قاضی دادگاه تعیین می شود .

بر اساس ماده 17 قانون مجازات اسلامی، در پاسخ به این پرسش که موارد پرداخت دیه چیست، مقرر می دارد:”دیه، اعم از مقدر و غیر مقدر، مالی است که در شرع مقدس، برای ایراد جنایت غیر عمدی بر نفس، اعضاء و منافع و یا جنایت عمدی، در مواردی که به هر جهتی، قصاص ندارد، به موجب قانون، مقرر می‌ شود”.

انواع دیه چیست ؟

دیه بر طبق قوانین مجازات اسلامی دارای انواع مختلفی است. در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.

دیه قتل:

دیه قتل، دیه کامل انسان است که توسط قوه قضائیه مبلغ آن در هر سال مشخص می‌گردد. بنابراین طبق قانون اگر فردی مرتکب قتل شود، محکوم به پرداخت دیه کامل به خانواده مقتول می باشد و بر اساس قوانین ایران، میزان دیه قتل نفس زن و مرد متفاوت است.

دیه اعضای بدن :

دیه اعضای بدن به نحوی است که اگر فردی به صورت عمدی یا غیر عمدی به اعضای بدن شخص دیگری آسیب وارد سازد، ملزم به پرداخت دیه است.

به این صورت که اگر شخصی از یک عضو، تنها یک عدد داشته باشد و آن عضو توسط مجرم از بین برود، مجرم ملزم به پرداخت دیه کامل به آن شخص میباشد.

در صورتی که شخص از یک عضو دو عدد داشته باشد (مثل دست)  و یکی از عضوها توسط فرد مجرم از بین رود، مجرم محکوم به پرداخت نصف دیه کامل به آن شخص خواهد بود.

همچنین در صورت از بین رفتن هر دو عضو، مشمول پرداخت دیه کامل می شود. در قانون و مقرارت مجازات اسلامی برای از بین بردن اعضای بدن، دیه های مشخصی تعیین شده است. برای نمونه، دیه لب، دیه بینی،دیه لاله گوش،دیه زبان، دیه دندان، دیه گردن، دیه فک، دیه دست و دیه پا توسط قانون مجازات اسلامی به صورت جداگانه و مجزا مشخص شده.

دیه منافع اعضا:

دیه منافع اعضا به مجرمی که موجب از بین رفتن حواس یک شخص شده، تعلق می‌گیرد.

به این صورت که فرد ضارب محکوم به پرداخت دیه منافع اعضا خواهد شد . برای نمونه می‌توانیم به گوش فردی که توسط شخص ضارب آسیبی به آن نرسیده اما شنوایی آن فرد از بین رفته یا کاهش یافته ، اشاره کنیم.

دیه منافع اعضا بر طبق قانون مجازات اسلامی به مواردی نظیر دیه عقل، دیه بینایی، دیه بویایی، دیه شنوایی و غیره تعلق میگیرد.

دیه جراحات:

در مواردی که مجرم به صورت عمدی یا غیرعمدی جراحتی در یک شخص به وجود آورد، مجرم محکوم به پرداخت دیه جراحات به آن فرد خواهد شد. میزان دیه جراحات با توجه به مقدار جراحت ایجاد شده در فرد مضروب با تشخیص پزشکی قانونی تعیین میگردد. دیه جراحات شامل دیه خراش، کبودی و تورم میباشد

تفاوت دیه مرد و زن در چیست ؟

مطابق مواد ۵۶۰ و ۵۶۲ قانون مجازات اسلامی، در صورتی که آسیب و صدماتی منجر به نقص عضو و زوال منافع شود، میزان دیه زن نصف دیه مرد محاسبه می‌شود.

با این حال گفتنی است تامین تفاوت دیه زن و مرد مطابق ماده ۵۵۱ مجازات اسلامی در کلیه جرایم بر عهده صندوق تامین خسارت‌های بدنی میباشد، مانند شرایطی که جهت آسیب وارده، ارش پرداخت شده یا صدمه از نوع جراحات منتهی به زوال منافع یا نقص عضو نمیشود که در این صورت که تفاوتی میان زن و مرد نیست و دیه و ارش زن حتی در صورتی که بیش از ثلث باشد، نصف نخواهد شد و با دیه مرد مساوی است.

از طرف دیگر، مطابق قانون در تمامی خسارات وارده بر شخص ثالث که از طریق حوادث رانندگی ایجاد و دیه توسط شرکت‌های بیمه پرداخت می‌شود، هیچ تفاوتی میان زن و مرد نیست و هر دو جنس از دیه کامل برخوردار میشوند.

روش محاسبه دیه در ماه حرام چگونه است ؟

همان طور قبلتر به آن اشاره شده محاسبه دیه در ماههای حرام و غیر حرام با یکدیگر متفاوت است.

بنابراین می توان گفت بر اساس ماده ۵۵۵ اگر رفتار مرتکب و فوت مضروب هر دو در ماه‌ های حرام انجام شود یا در محدوده حرم مکه واقع گردد، خواه عمل به صورت عمد باشد خواه غیر عمد، علاوه بر دیه نفس، یک سوم دیه نیز به آن اضافه شده و فرد خاطی ملزم به پرداخت آن می‌گردد. ماه‌های حرام عبارتند از:

• محرم
• رجب
• ذی القعده
• ذی الحجه

در اینجا لازم به ذکر است مطابق تبصره ماده ذکر شده در بالا، معیار آغاز و پایان ماه‌های حرام، مغرب شرعی است ، به عبارت دیگر، ماه رجب از مغرب شرعی روز آخر ماه جمادی الثانی آغاز و با مغرب آخرین روز ماه رجب پایان می یابد.

ارش چیست؟

ارش در قانون مجازات اسلامی نوعی دیه است که مبلغ آن از قبل مشخص نشده ‌است. بر اساس ” ماده ۳۶۷ قانون مجازات اسلامی مصوب در سال ۱۳۷۰ هر جنایتی که بر عضو کسی وارد شود و شرعاً مقدار خاصی به عنوان دیه برای آن تعیین نشده باشد، کسی که مرتکب جرم شده‌، باید ارش بپردازد.” دادگاه و مقام قضایی میزان ارش را با توجه به موارد زیر تعیین می‌کنند:

• نوع جرایم و تأثیر آن بر فرد آسیب ‌دیده
• میزان خسارت
• نرخ دیه
• گزارش کارشناسی پزشکی قانونی

مهلت پرداخت دیه جرایم عمدی چقدر است ؟

در این دسته جرایم، مجرم با علم و آگاهی به نتیجه عمل خود، مرتکب جرم میگردد. بنابراین بر طبق قانون مجازات اسلامی مهلت پرداخت دیه در جرایم عمدی پس از صدور رأی دادگاه، ۱ سال قمری از زمان وقوع جنایت بوده و از مال فرد مجرم باید پرداخت شود.

مهلت پرداخت دیه جرایم شبه عمد:

در این گونه جرایم، مجرم بدون سوء نیت و آگاهی از نتیجه عمل خود، مرتکب جرم میشود. مهلت پرداخت دیه در جرایم شبه عمد از نظر قانون مجازات اسلامی از زمان وقوع جرم ۲ سال قمری بوده که این مبلغ از مال و اموال مجرم پرداخته می‌شود.

مهلت پرداخت دیه جرایم خطای محض:

اگر مجرم بدون هیچ قصد و نیتی مرتکب جرم گردد، خطای محض انجام داده و مهلت پرداخت دیه خطای محض بر طبق قانون مجازات اسلامی از زمان وقوع جرم ۳ سال قمری بوده و این مبلغ توسط شخص عاقله قابل پرداخت است.

نحوه تعیین میزان و نرخ دیه ۱۴۰۲ چقدر است ؟

به طور کلی میزان دیه در هر سال فرق می کند بنابراین تورم موجود در کشور مصلحت این است که هر ساله مقدار مشخصی دیه تعیین گردد. برای تعیین مقدار دیه در هر سال، از طریق کارشناسان و درصد تورمی که از سمت بانک مرکزی اعلام می‌شود که آنرا در اختیار رئیس قوه قضاییه قرار می‌دهند.

میزان دیه در سال ۱۴۰۲ باتوجه به تورم موجود دیه کامل مرد مسلمان در ماه های غیر حرام یا عادی ۹۰۰ میلیون تومان است و در ماه‌های حرام یک سوم به دیه کامل اضافه می‌شود که معادل یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان خواهد بود .

شما با مراجعه به مقاله پزشکی قانونی می توانید بصورت کامل و ریز به ریز در مورد تمام دیه ها و ارش ها اطلاعات کسب کنید .