‍ ‍ عقد عاریه

‍ عقد عاریه چیست ؟

عقد عاریه چیست ، یکی از عقود معین در حقوق مدنی است که به موجب آن، شخصی مال خود را به دیگری می‌سپارد تا از آن به صورت رایگان استفاده کند. این عقد، از دیرباز در جوامع مختلف وجود داشته و به دلیل رفع نیازهای افراد به صورت موقت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله، به بررسی جامع و تخصصی این موضوع، شرایط صحت، آثار و اقسام آن پرداخته می‌شود.

‍ عقد عاریه در قانون مدنی

‍ تعریف ‍ عقد عاریه در ماده 635 قانون مدنی آمده است . بر اساس این ماده ” عاریه عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین به طرف دیگر اجازه می دهد که از عین مال او مجانا منتفع شود .

عاریه دهنده را معیر و عاریه گیرنده را مستعیر گویند ” بنابراین با توجه به این ماده عاریه قراردادی است بین عاریه دهنده ( معیر ) یا عاریه گیرنده ( مستعیر ) که با توجه به آن معیر به مستعیر اجازه می دهد که از مال او به طور رایگان استفاده کند.

تعریف ‍ عقد عاریه چیست ؟

عاریه، عقدی است که به موجب آن، مالک مال، مال خود را به دیگری می‌سپارد تا از آن به صورت مجانی استفاده کند و پس از استفاده، آن را به مالک برگرداند. در این عقد، معیر (دهنده مال) و مستعیر (گیرنده مال) وجود دارند. ماده ۶۳۵ قانون مدنی، عقد عاریه را اینگونه تعریف می‌کند: “عاریه عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین به طرف دیگر اجازه می‌دهد که از عین مال او مجاناً منتفع شود. عاریه دهنده را معیر و عاریه گیرنده را مستعیر گویند.”

خصوصیات عقد عاریه چیست ؟

خصوصیات عقد عاریه چیست؟در قرارداد عاریه مالکیت شیء انتقال نمی یابد؛ بلکه صرفا اجازه‌ی بهره‌مندی و استفاده داده می‌شود.

به علاوه در این قرارداد اصل آن میباشد که طرف بدون پرداخت مبلغی و به‌صورت مجانی از شیء و مال استفاده کند. اما عاریه ‌دهنده می‌تواند شرط کند که مبلغی یا مابازایی به او پرداخت شود.مال مورد عاریه باید پس از استفاده و بهره‌گیری قابل باقی‌ماندن باشد و از بین نرود.

مثال ‍ عقد عاریه

نمی‌توان خوراکی را برای خوردن به عنوان عاریه به دیگری داد، زیرا با خوردن آن، مال از بین می‌رود. درحالی که می‌توان خوراکی را برای نمایش دادن در فروشگاه به عاریه داد.

به عبارت دیگر، مالی را می‌توان به عاریه داد که با استفاده‌، عینِ مال باقی بماند .

ماده ۶۳۸ قانون مدنی
عاریه عقدی است جائز و به موت هر یک از طرفین منفسخ میشود.

ویژگی‌های عقد عاریه چیست ؟

عقد عاریه دارای ویژگی‌های زیر است:

1. مجانی بودن: اصل در عقد عاریه، رایگان بودن آن است. یعنی، مستعیر بدون پرداخت هیچ مبلغی، از مال عاریه استفاده می‌کند. با این حال، معیر می‌تواند شرط کند که مبلغی یا مابه‌ازایی به او پرداخت شود.
2. غیر تملیکی بودن: در عقد عاریه، مالکیت مال به مستعیر منتقل نمی‌شود. بلکه، مستعیر فقط حق استفاده از آن را دارد.
3. قابل بقا بودن موضوع عقد: مال مورد عاریه باید پس از استفاده، قابل باقی ماندن باشد و از بین نرود. به عنوان مثال، نمی‌توان خوراکی را برای خوردن به عنوان عاریه به دیگری داد، زیرا با خوردن آن، مال از بین می‌رود. در حالی که می‌توان خوراکی را برای نمایش دادن در فروشگاه به عاریه داد.
4. جایز بودن عقد: عقد عاریه، عقدی جایز است. یعنی، هر یک از طرفین می‌تواند در هر زمان، عقد را فسخ کند. همچنین، با فوت هر یک از طرفین، عقد عاریه منفسخ می‌شود.

شرایط صحت عقد عاریه چیست ؟

برای صحت عاریه، شرایط زیر لازم است:

1. اهلیت طرفین: معیر و مستعیر باید دارای اهلیت لازم برای انعقاد عقد باشند. یعنی باید عاقل، بالغ و رشید باشند.
2. رضایت طرفین: عقد عاریه باید با رضایت کامل طرفین منعقد شود.
3. موضوع عقد: موضوع عقد عاریه باید مالی باشد که قابل استفاده باشد و بتوان آن را پس از استفاده به مالک برگرداند.
4. مشروعیت جهت: جهت عقد عاریه باید مشروع باشد. یعنی نباید برای انجام امور غیرقانونی یا نامشروع منعقد شود.

آثار عقد عاریه چیست ؟

عقد عاریه، آثار حقوقی مختلفی دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. مالکیت مال: مالکیت مال عاریه، همچنان برای معیر باقی می‌ماند و مستعیر فقط حق استفاده از آن را دارد.
2. مسئولیت مستعیر: مستعیر در حفظ و نگهداری مال عاریه مسئول است و باید آن را به همان صورت که تحویل گرفته، به معیر برگرداند.
3. هزینه‌های نگهداری: هزینه‌های نگهداری مال عاریه، بر عهده مستعیر است.
4. خاتمه عقد: عقد عاریه با اتمام مدت آن، فوت معیر یا مستعیر، یا برگرداندن مال عاریه به معیر، خاتمه می‌یابد.

اقسام عقد عاریه چیست ؟

عقد عاریه، به اعتبار موضوع آن، به دو قسم تقسیم می‌شود:

1. عاریه انتفاع: در این نوع عاریه، مستعیر حق استفاده از مال عاریه را دارد، بدون آنکه حق انتفاع از منافع آن را داشته باشد.
2. عاریه منفعت: در این نوع عاریه، مستعیر علاوه بر حق استفاده از مال عاریه، حق انتفاع از منافع آن را نیز دارد.

نتیجه‌گیری

 عاریه، یکی از عقود مهم در حقوق مدنی است که به رفع نیازهای افراد به صورت موقت کمک می‌کند. این عقد، دارای شرایط صحت و آثار حقوقی خاصی است که باید مورد توجه طرفین قرار گیرد.

حرفه ای ترین وکیل شیراز در دعاوی خانواده

برای دیدن نکته های حقوقی جالب توجه و سایر مقالات حقوقی و همچنین دریافت مشاوره حقوقی رایگان به صفحات دیگر وبسایت موسسه حقوقی ناد بهترین موسسه حقوقی شیراز سر بزنید.

حرفه ای ترین وکیل شیراز در تیم حقوقی ناد آماده پاسخگویی و ارائه مشاوره حقوقی رایگان و سودمند به شما عزیزان هستند.