مجازات جرم کلاهبرداری چیست؟

مجازات برای جرم کلاهبرداری، بسته به سطح ساده یا مشدد بودن جرم، متفاوت است. در صورت که جرم کلاهبرداری به عنوان یک جرم ساده مورد نظر باشد، مجازات شامل حبس از یک تا هفت سال، جریمه معادل مبلغ اخذ شده، و بازگرداندن مال به صاحب آن خواهد بود. این حکم به عنوان حکم کلاهبرداری ساده اعلام می‌شود.

در صورتی که جرم کلاهبرداری به عنوان یک جرم مشدد محسوب شود، مجازات شامل حبس از دو تا ده سال، جریمه معادل مبلغ اخذ شده، بازگرداندن مال به صاحب آن، و انفصال دائمی از خدمات دولتی می‌شود. لازم به ذکر است که متناسب با مبلغ کلاهبرداری، مدت حبس تا نصف آن، قابل کاهش است.

در دنیای امروز با افزایش استفاده از اینترنت، جرم کلاهبرداری نیز به شدت افزایش یافته است. روش‌های جدیدی برای ارتکاب این جرم ایجاد شده‌اند، از جمله استفاده از تلفن، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی. افراد روزانه به علت فریب خوردن از دست مال خود می‌دهند.

کلاهبرداری به معنای گرفتن مال افراد از طریق ماژورهای فریب‌آمیز است، به گونه‌ای که افراد ممکن است مال خود را به طور خودخواهانه به کلاهبردار واگذار کنند. قانون‌گذار به منظور پیشگیری از این جرم، مجازات‌های سنگینی را برای مرتکبان جرم کلاهبرداری تعیین کرده است.

در این مقاله، قصد داریم مجازات کلاهبرداری را بررسی کرده و سپس حکم جرم کلاهبرداری ساده و مالی را توضیح دهیم. اگر سوالاتی درباره این موضوع دارید، با ما همراه باشید.

 بیشتر بخوانید : مجازات جرائم رایانه ای 

مجازات جرم کلاهبرداری

قبل از اینکه حکم جرم کلاهبرداری ساده و مالی را بررسی کنیم، مناسب است که جرم کلاهبرداری را از دیدگاه قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری مورد بررسی قرار دهیم.

بر اساس ماده یک این قانون، جرم کلاهبرداری عبارت است از گرفتن مال افراد از طریق توسل به حیله، نیرنگ، فریب و انجام مانورهای متقلبانه، به گونه‌ای که افراد، فریب‌خورده و مال خود را با رضایت به کلاهبردار واگذار کنند. این جرم به خصوص در حوزه‌ی خرید و فروش ماشین به عنوان یکی از رایج‌ترین زمینه‌ها شناخته می‌شود.

شایان ذکر است که انواع کلاهبرداری به دو دسته ساده و مشدد تقسیم می شوند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت .

قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری، مجازات‌ها و حکم‌های متفاوتی برای جرم کلاهبرداری ساده و مالی و مشدد تعیین کرده است. با توجه به تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، تغییراتی نیز در این حوزه ایجاد شده است. بر اساس این دو قانون، حکم‌ها به شرح زیر است:

1. حبس از یک تا هفت سال: در صورتی که مبلغ کلاهبرداری بیش از صد میلیون تومان باشد.

2. حبس از شش ماه تا سه سال و نیم: در صورتی که مبلغ کلاهبرداری کمتر از صد میلیون تومان باشد.

3. حبس از دو تا ده سال: برای کلاهبردارانی که از کارمندان دولت یا موسسات وابسته به دولت باشند، از تبلیغات در رسانه‌های جمعی یا انتشار آگهی استفاده کرده باشند یا خود را به عنوان مامورین دولتی معرفی کرده باشند.

4. انفصال از خدمات دولتی به ابد: برای کلاهبرداران دولتی یا افرادی که معرفی خود را به عنوان مامورین دولتی کرده‌اند.

5. رد مال به صاحب آن: کلاهبردار باید مال را به متضرر از جرم بازگرداند، و در صورت عدم وجود مال، باید معادل یا قیمت آن را پرداخت کند.

6. جزای نقدی: مبلغی معادل مالی که کلاهبردار اخذ کرده است، به صندوق دولت واریز می‌شود.

شایان ذکر است که به دنبال تصویب قانون کاهش حبس مجازات تعزیری، در مواردی که کلاهبرداری تا مبلغ 100 میلیون تومان باشد، قابل گذشت خواهد بود و پیگیری جرم با رضایت شاکی خصوصی، متوقف می‌شود.

مجازات جرم کلاهبرداری ساده

همانطور که اشاره شد، مجازات کلاهبرداری در هر نوع آن، نظیر کلاهبرداری از طریق کارت به کارت یا سایر موارد، حبس، رد مال به متضرر از جرم و پرداخت جزای نقدی، معادل مال اخذ شده، به صندوق دولت یا انفصال ابدی از خدمات دولتی می باشد.

البته، حبس مجازات کلاهبرداری کاملاً بستگی به این عوامل دارد که کلاهبرداری، ساده است یا مشدد و مبلغ آن تا 100 میلیون تومان است یا بالای 100 میلیون تومان. در این قسمت، قصد داریم حکم جرم کلاهبرداری ساده و مالی را بررسی کنیم و پیش از آن، بگوییم که کلاهبرداری ساده و مالی چیست.

کلاهبرداری ساده و مالی، عبارت است از اینکه، اولاً، مرتکب جرم، از مامورین دولت یا سازمان‌های وابسته و قوای سه‌گانه نباشد یا خود را در قالب آن‌ها معرفی نکند.

ثانیاً، ارتکاب جرم از طریق رسانه‌های جمعی و انتشار آگهی صورت نگیرد و صرفاً با حیله و نیرنگ و توسل به مانورهای متقلبانه انجام گردد؛ به عنوان مثال، کلاهبرداری در خرید و فروش مسکن. مجازات این نوع کلاهبرداری، به شرح زیر خواهد بود:

1. **حبس:**
– یک تا هفت سال حبس: در صورتی که مبلغ مورد کلاهبرداری بیش از صد میلیون تومان باشد.
– شش ماه تا سه سال و نیم حبس: در صورتی که مبلغ مورد کلاهبرداری کمتر از صد میلیون تومان باشد.

2. **رد مال به متضرر از جرم:**
– مرتکب کلاهبرداری ساده باید مال اخذ شده در جریان کلاهبرداری را به صاحب آن رد کند.

3. **جزای نقدی معادل مال اخذ شده:**
– مرتکب کلاهبرداری باید معادل مالی که در جریان کلاهبرداری به دست آورده، به صندوق دولت واریز کند.

شایان ذکر است که در صورت وجود جهات تخفیف مجازات، با تشخیص دادگاه، مجازات حبس متهم، تا حداقل مجازات مقرر، قابل کاهش خواهد بود.

مجازات جرم کلاهبرداری مشدد

در قسمت قبل، در پاسخ به اینکه حکم جرم کلاهبرداری چیست؟ گفتیم، بسته به انواع کلاهبرداری اینکه کلاهبرداری، ساده باشد یا مشدد، مجازات جرم کلاهبرداری، متفاوت خواهد بود. سپس، مجازات کلاهبرداری ساده را توضیح دادیم. در این قسمت، قصد داریم جرم کلاهبرداری مشدد را بررسی کرده و بگوییم که مجازات آن چیست.

**کلاهبرداری مشدد:**
این نوع کلاهبرداری زمانی رخ می‌دهد که کلاهبردار، مامور و مستخدم دولت، نهادها و سازمان‌های وابسته به دولت یا قوای سه‌گانه یا شهرداری‌ها و سایر مراجع دولتی بوده یا خود را مامور و مستخدم دولت معرفی کند و یا از طریق تبلیغات در رسانه‌های عمومی و نشر آگهی، مرتکب این جرم گردد. در این صورت، مجازات جرم کلاهبرداری مشدد، به شرح زیر خواهد بود:

1. **حبس:**
– حبس از دو تا ده سال: اگر مبلغ کلاهبرداری بیش از 100 میلیون تومان باشد.
– حبس از یک تا پنج سال: اگر مبلغ کلاهبرداری کمتر از 100 میلیون تومان باشد.

2. **جزای نقدی معادل مال اخذ شده:**
– کلاهبردار باید، جریمه‌ای را که معادل مالی که کلاهبرداری کرده است، به صندوق دولت بپردازد.

3. **رد مال به متضرر از جرم:**
– کلاهبردار باید، مال مورد کلاهبرداری را به صاحب آن، رد کند.

4. **انفصال ابدی از خدمات دولتی:**
– اگر کلاهبردار از مستخدمین و مامورین دولت یا نهادهای وابسته به دولت باشد، از خدمات دولتی انفصال دائم خواهد یافت.

**توجه:**
مانور متقلبانه و فریب افراد، که به تسلیم مال منجر می‌شود، رکن اصلی جرم کلاهبرداری بوده و این اقدام آن را از سایر جرایم مشابه، مجزا می‌کند.

 شرایط تحقق جرم کلاهبرداری (عناصر قانونی جرم کلاهبرداری)