عناوین اصلی
اعاده دادرسی چیست و انواع آن
بعد از صدور حکم قطعی توسط دادگاه، یکی از روش‌هایی که برای اعتراض و اصلاح حکم وجود دارد، ” اعاده دادرسی ” است. این روش به این صورت است که طرف‌های دعوای حقوقی یا کیفری، با استناد به مواد مربوط در قانون، می‌توانند درخواست اعاده دادرسی را مطرح کنند. این درخواست می‌تواند به دو صورت اعاده دادرسی اصلی یا طاری صورت گیرد.
در قوانین آیین دادرسی مدنی و کیفری، روش‌هایی برای اعتراض به حکم دادگاه برای فرد متاثر یا محکوم علیه فراهم شده است. این روش‌ها شامل تجدید نظر، واخواهی، فرجام خواهی، اعاده دادرسی و سایر روش‌ها می‌باشند.
بطور کلی، حکمی که توسط دادگاه صادر می‌شود و پس از قطعیت خود، اعتبار یافته باشد، قابلیت اصلاح یا مرور دوباره را ندارد. با این حال، در برخی موارد خاص، قوانین این امکان را فراهم کرده‌اند که حتی پس از صدور حکم قطعی، اصلاحاتی در حکم اعمال شود یا اعاده دادرسی صورت گیرد.
اطلاعات درباره اعاده دادرسی و روش‌های اعتراض در انواع دعاوی بسیار حائز اهمیت است زیرا این امکان یکی از آخرین روش‌های اعتراض به حکم دادگاه است.
برای درخواست اعاده دادرسی، تحقق و اثبات یکی از دلایل زیر ضروری است:
دلایل اعاده دادرسی
1. مغایرت رای صادره با قوانین آشکار شرعی بنابه تشخیص رئیس قوه قضائیه.
2. عدم تطابق موضوع حکم صادره با ادعای خواهان.
3. حکم صادر شده بیش از خواستهٔ خواهان باشد.
4. عدم تطابق مفاد حکم صادره به دلیل استناد به مواد قانونی متضاد با یکدیگر.
5. صدور حکم متفاوت در ارتباط با پرونده‌ای که قبلاً در همان دادگاه مورد بررسی قرار گرفته و حکم صادر شده است.
6. تقلب فرد مقابل دعوی (مانند شهادت دروغ) که در حکم صادره تاثیر گذار بوده است.
7. اثبات اینکه حکم با استناد به اسناد جعلی صادر شده است.
8. دستیابی به مدارکی که بر حق بودن فرد درخواست‌کننده اعاده دادرسی را ثابت می‌کند.
مهلت درخواست اعاده دادرسی
مهلت اعاده دادرسی برای افراد مقیم ایران، 20 روز و برای افراد مقیم خارج از کشور، 2 ماه است.
در صورتی که حکم قطعی به صورت حضوری صادر شده باشد، مهلت اعاده دادرسی از تاریخ ابلاغ حکم آغاز می‌شود. اما اگر حکم به صورت غیابی صادر شده باشد، مهلت اعاده دادرسی با انقضای مهلت برای تجدید نظر و واخواهی شروع می‌شود. در صورتی که فرد به دلایل موجه نتواند در مهلت مقرر دادخواست اعاده دادرسی را ارائه کند، اگر دلایل موجه او تأیید شوند، ممکن است دادخواست او پس از اتمام مهلت مقرر نیز قبول شود. اما اگر دلایل ارائه شده موجه نباشند، دادخواست او رد خواهد شد.
دلایل موجه عبارتند از:
– بیماری متقاضی
– بازداشت متقاضی
– فوت اعضای خانوادهٔ وی
– وقوع حوادث غیرمنتظره مانند زلزله
قانون اعاده دادرسی
با توجه به ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، موارد زیر از جمله شرایطی هستند که می‌توان بر اساس آنها درخواست اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی نمود:
۱. هنگامی که حکم دادگاه، خواسته خواهان را پاسخ نداده باشد یا به میزان بیشتر از خواسته او صادر شده باشد.
۲. وقتی که در مفاد حکم دادگاه، تضادی وجود داشته باشد که ناشی از استناد به اصول یا مواد قانونی متضاد باشد.
۳. اگر حکم دادگاه با حکم دیگری که قبلاً در همان دعوی و از همان دادگاه صادر شده باشد، متضاد باشد، بدون داشتن دلیل قانونی معتبر.
۴. زمانی که طرف مقابل از حیله یا تقلب استفاده کرده باشد و این موضوع باعث شده که دادگاه به نفع او حکم صادر کند.
۵. اگر دادگاه، به دلیل اسناد یا مدارکی حکم را به نفع طرف مقابل صادر کرده باشد که پس از قطعیت حکم، اثبات شود آن اسناد جعلی بوده‌اند.
۶. وقتی که پس از قطعی شدن حکم، اسناد یا مدارکی بیرون آمده و نشان دهد که محکوم علیه حقانیت نداشته یا در دادرسی در دسترس متقاضی نبوده است.
این شرایط به طرف‌ها امکان می‌دهند تا پس از صدور حکم قطعی، درخواست اعاده دادرسی را به دادگاه مطرح کنند، در صورتی که یکی از این موارد اثر مخربی بر عدالت و صحت حکم دادگاه داشته باشد.
در قانون آیین دادرسی کیفری، ماده ۴۷۴ شرایطی را برای اعاده دادرسی در دعاوی کیفری مشخص می‌کند:
۱. زمانی که محکوم به اتهام قتل، متوجه شود که فرد مورد اتهام هنوز زنده است.
۲. اگر عمل ارتکابی متهم، جرم نباشد یا مجازات تصویب شده از سوی دادگاه بیشتر از حد مجازات قانونی باشد.
۳. در صورت صدور احکام متفاوت برای یک فرد به یک اتهام واحد.
۴. اگر اثبات شود که پایه حکم دادگاه از اسناد جعلی یا شهادت دروغین استفاده کرده است.
۵. اگر دو نفر به یک جرم محکوم شده باشند و در نتیجه تعارض دو حکم، بی‌گناهی یکی از آنها ثابت شود.
۶. در صورتی که چند نفر به یک جرم مجازات شده باشند، در حالی که وضعیت جرم به گونه‌ای است که نمی‌توان چندین متهم را برای همان جرم معترف شناخت.
۷. اگر پس از صدور حکم قطعی، واقعه‌ای جدید و یا ادله‌ای ارائه شود که بتواند بی‌گناهی محکوم علیه را اثبات کند.
در هر صورت، محکوم علیه نیاز دارد که با استناد به مدارک و اسناد مرتبط، درخواست اعاده دادرسی را مطرح کند. در قسمت‌های بعدی، مراحل و روش‌های انجام اعاده دادرسی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
انواع اعاده دادرسی
اعاده دادرسی، یکی از ابزارهایی است که در قوانین مربوطه، برای اعتراض به رای دادگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش، بر اساس جوانب قانونی مختلف، چندین نوع مختلف دارد که به بررسی انواع آن می‌پردازیم.
1. انواع اعاده دادرسی حقوقی و کیفری:
– اعاده دادرسی حقوقی: قابلیت اجرا در دعاوی حقوقی را دارد و شرایط و مراحل آن در مواد ۴۲۶ تا ۴۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی تبیین شده است.
– اعاده دادرسی کیفری: این نوع اعاده دادرسی در مواد ۴۷۴ تا ۴۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری مورد تعریف قرار گرفته است.
2. **اعاده دادرسی توسط رئیس قوه قضاییه:
– بر اساس ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری، اگر رئیس قوه قضاییه حکمی را خلاف شرع دانست، می‌تواند اعاده دادرسی را تصویب کرده و پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال نماید.
3. اعاده دادرسی اصلی و طاری:
– اعاده دادرسی اصلی: وقتی متقاضی به طور مستقل درخواست اعاده دادرسی را به دادگاه اعلام می‌کند.
– اعاده دادرسی طاری: وقتی در دعوای دو نفری حکم صادر شده و بعداً در دعوای دیگری از آن حکم به عنوان دلیل استفاده می‌شود، طرف متضرر معترض شده و اعاده دادرسی را درخواست می‌نماید.
بهترین وکیل حقوقی در شهر شیراز
سرکار خانم زهرا زارعی، جناب آقای دکتر هادی روان و سرکار خانم افسانه برزگر، از حرفه‌ای ترین وکلای حقوقی در شیراز بوده که دارای سابقه بسیار درخشان در دعاوی حقوقی هستند. اگر هدف شما دریافت بهترین رای دادگاه برای پرونده حقوقی خود هستید پس وقت را از دست ندهید و با حرفه ای ترین وکلای حقوقی در شیراز ارتباط برقرار کنید.
با مراجعه به وبسایت موسسه ناد با بهترین وکلای حقوقی در شیراز در خصوص نحوه تنظیم دادخواست های مختلف و همچنین موضوعات حقوقی دیگر مشاوره حقوقی رایگان دریافت کنید.
