عناوین اصلی
تمکین چیست و عدم تمکین به چه معناست؟
“پس از انعقاد عقد نکاح، زوجین وظایفی را در قبال یکدیگر به عهده می‌گیرند که به این تعهدات، تمکین گفته می‌شود. این وظایف به عنوان تعهدات متقابل بر عهده هر دو همسر، مرد و زن، است.
عدم اجرای این تعهدات منجر به پیامدها و اثراتی می‌شود، از جمله اینکه زن از حق نفقه محروم می‌شود. همچنین، در صورت نشوز از سوی مرد، زن می‌تواند با احراز شرایط عسر و حرج، حق طلاق را به دست آورد.”
“فرآیند انعقاد عقد ازدواج بر زوجین، طبق اصول شرع و قانون، وظایفی مشترک تحمیل می‌کند. هرچند اجرای این وظایف بیشتر به تفاهم و تعهد طرفین وابسته است، اما در برخی مواقع ضرورت اعمال قوانین و تدابیر حقوقی برای حفظ این تعهدات احساس می‌شود.
از این رو، قانون مدنی از اصطلاح ‘تمکین’ برای این وظایف مشترک استفاده می‌کند و این وظایف را به انواع مختلف تقسیم می‌کند.
اگر هر یک از این وظایف به درستی اجرا نشود، احداث حقوق متقابلی برای طرف دیگر به وجود خواهد آمد که با اعتماد به این حقوق، می‌توان مطالبه قانونی را انجام داد.
در این مقاله، به پاسخ دادن به پرسش‌هایی که ممکن است در ذهن شما باشد، می‌پردازیم. ابتدا مفهوم تمکین و عواقب عدم تمکین را بررسی می‌کنیم. سپس به حق تمکین و شرایط آن می‌پردازیم.
در ادامه، مفهوم عدم تمکین زن و عدم تمکین مرد را بررسی خواهیم کرد و در نهایت به مصادیق عدم تمکین اشاره می‌کنیم.”
پیشنهاد ما به شما : ارتباط با بهترین وکیل خانواده در شیراز
تمکین چیست؟
“تمکین به معنای الزام و وظایف متقابل میان همسران از طریق عقد ازدواج است. پس از انعقاد عقد ازدواج، زوجین موظف به رعایت وظایف قانونی و شرعی متقابل هستند که این وظایف به تمکین مشهور است.
در واقع، این الزامات بر اساس اصول شرع و قوانین تعیین می‌شود و بر هر دو طرف عقد نازل است.
به صورت معمول، اغلب از واژه تمکین در مورد زنان استفاده می‌شود، اما این مفهوم برای هر دو جنس قابل استفاده است. به عبارت دیگر، هر طرف ازدواج موظف به انجام وظایف متقابل است و تمکین در مقابل همسر یک مسئولیت متقابل است.
تمکین به دو صورت عام و خاص تقسیم می‌شود. تمکین عام به معنای اطاعت از همسر در امور خانوادگی و تمکین خاص به معنای اطاعت در زمینه‌های زناشویی است. این وظایف به عهده هر دو طرف قرار دارد و عدم انجام آن می‌تواند به آثار حقوقی منجر شود.
در حالتی که زن بدون داشتن دلیل موجه از تمکین امتناع کند، ممکن است از نفقه محروم شود. این امتناع باید بدون ضرر مالی، جانی یا حیثیتی برای همسر باشد.
در صورتی که مهریه پرداخت نشده باشد، زن ممکن است از حقوق خود استفاده کرده و تمکین نکند تا زمان پرداخت مهریه.
در صورت عدم تمکین، طرف متخلف ممکن است از نفقه محروم شود و در مواقع نشوز مرد، زن حقوقی برای خود برای اعمال حقوق خود دارد و درخواست طلاق مطرح کند.”
عدم تمکین چیست ؟
“همانطور که اشاره شد، زن و مرد ملزم به انجام تکالیف خود در قبال یکدیگر هستند و باید روابط خود را با حسن معاشرت مدیریت کنند.
در صورت عدم تمکین یکی از زوجین، این مسئله به عنوان نشوز تلقی می‌شود و ممکن است منجر به پیامدهای حقوقی برای آنان شود. عدم تمکین می‌تواند به معنای عدم اجرای وظایف و تکالیف زناشویی متقابل باشد.
آثار عدم تمکین شامل محرومیت زن از نفقه، امکان درخواست طلاق توسط زن به دلیل عدم تمکین از سوی همسر، و حق مرد برای ازدواج مجدد با اجازه دادگاه می‌شود.
همچنین، اگر مرد وظایف زناشویی خود را انجام ندهد و این موضوع برای زن به شدت دشوار باشد یا شرایط عسر و حرجی برای او به وجود آید، زن ممکن است حکم طلاق را از دادگاه بگیرد.
باید توجه داشت که آثار گفته شده تنها در صورت اثبات مراحل قانونی و توسط دادگاه به وجود می‌آیند. درخواست عدم تمکین نیازمند تقدیم دادخواست الزام به تمکین از سوی همسر متخلف است، و در صورت اثبات عدم تمکین توسط دادگاه، این حقوق می‌توانند به اجرا درآیند.”
حق تمکین چیست؟
“تمکین، یک تکلیف است که زوجین در روابط زناشویی به عهده دارند و حق تمکین در مواجه با تخلف از این تکلیف وجود دارد. هر یک از طرفین موظف به اجرای تکالیف خود هستند و در صورت عدم اجرای صحیح، حق تمکین برای طرف متضرر ایجاد می‌شود.
اگر زن بدون داشتن دلیل موجه از تمکین خود خودداری کند، مرد حق تمکین دارد و می‌تواند از طریق اجرای قوانین مربوطه، زن را مجبور به اجرای تکلیف‌های خود کند.
در این صورت، مرد می‌تواند از ضمانت اجرای قوانین حقوقی استفاده نموده و نفقه زن را نپردازد یا اقدام به درخواست طلاق و یا ازدواج مجدد کند.
همچنین، مرد نیز در صورت عدم اجرای وظایف زناشویی یا عدم حسن معاشرت با همسر، با ایجاد شرایط عسر و حرج برای همسر، ممکن است او را مجبور به درخواست طلاق کند. همچنین، در صورت عدم پرداخت نفقه، زن می‌تواند از مرد مطالبه‌ی کیفری کند.
لازم به ذکر است که حقوق مهریه و اجرت المثل، حتی اگر زن به عنوان ناشزه در نظر گرفته شود، به او تعلق دارد.”
عدم تمکین زن یعنی چی؟
“تمکین به عنوان وظایف زناشویی، متعهد کردن زوجین است که پس از عقد نکاح آنها را به عهده می‌گیرد. عدم اجرای این وظایف منجر به ناشوزی می‌شود، که نه تنها مختص زوجه بلکه زوج نیز در صورت عدم انجام تکالیف خود، ناشوز محسوب می‌شود.
نتیجه عدم تمکین زن، عدم دریافت نفقه است. مرد تا زمانی که زن از حق تمکین خود استفاده ننماید، می‌تواند از پرداخت نفقه به او خودداری کند.
اگر زن از وظایف خود در خصوص تمکین سرپیچی کرده باشد، مرد می‌تواند از طریق دفاتر خدمات قضایی، دادخواست الزام به تمکین را تنظیم کند و پس از مراجعه به دادگاه، در صورت تایید عدم تمکین، می‌تواند علاوه بر جلوگیری از پرداخت نفقه، از دادگاه اجازه ازدواج مجدد یا پرداخت مهریه در صورت درخواست طلاق بگیرد.
ممکن است زن در شرایط خاصی، مثل ممنوعیت پزشک برقراری رابطه یا بیماری مقاربتی در مرد، از تمکین خود سر باز آورد. در این صورت، زن به صورت مشروع ناشزه نمی‌شود و حقوق نفقه به او تعلق خواهد گرفت.
این شرایط ممکن است شامل ممنوعیت پزشک برقراری رابطه، بیماری مقاربتی در مرد، ضرورت خروج از منزل، یا وجود ضرر مالی یا جانی برای زن از ماندن در منزل شوهر باشد.”
عدم تمکین مرد یعنی چی ؟
“به محض انعقاد عقد نکاح، زن و مرد به وظایفی در قبال یکدیگر متعهد می‌شوند. عدم انجام هر یک از این وظایف ترک فعل نامیده می‌شود و آثار حقوقی خود را به همراه دارد.
مرد ملزم است وظایف زناشویی و حسن معاشرت با همسر خود را به خوبی انجام دهد. در صورتی که این وظایف از سوی مرد انجام نشود، او را ناشز می‌نامند.
زن، اگر تمکین نماید ولی مرد نفقه او را پرداخت نکند، می‌تواند از او شکایت کیفری کند. بر اساس ماده 53 قانون حمایت از خانواده، هر کسی که با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص امتناع کند، به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌شود.
در صورتی که نقض حسن معاشرت به گونه‌ای باشد که سختی‌های زندگی برای زن به وجود آید و ادامه زندگی برای او غیرممکن شود، زن می‌تواند با استناد به این موضوع، از دادگاه حکم طلاق عسر و حرج را درخواست کند.”
تمکین شامل چه مواردی می شود؟
“تمکین، به دو صورت خاص و عام وجود دارد؛ تمکین خاص به معنای برقراری رابطه زناشویی و تمکین عام به معنای اطاعت و یا به طور کلی حسن معاشرت است.
در مقابل تمکین، مفهوم نشوز قرار دارد. موارد مختلفی می‌توانند به عنوان مثال‌های تمکین خاص و عام ذکر شوند:
1. زن، بدون داشتن عذر شرعی، از نزدیکی با همسر خود خودداری کند.
2. انجام دادن دستورات مرد که مبنی بر ریاست خانواده است، برای زن ناپسند باشد.
3. در تربیت فرزندان، همکاری با شوهر نداشته باشد.
4. ترک منزلی که مرد برای او تهیه کرده است.
5. مشغول به مشاغلی شود که مخالف منافع مصالح خانواده باشد.
در این موارد ذکر شده، هستند مواردی که زن می‌تواند وظایف خود را ترک کند بدون اینکه به عنوان ناشز محسوب شود، به شرطی که اطاعت از شوهرش برای او به معنای خطر جانی، مالی، یا حیثیتی باشد.
جدیدترین اخبار مربوط به تمکین:
جدیدترین اخبار مربوط به تمکین در قسمت زیر برای استفاده شما عزیزان قرار گرفته است .
– **15 آذر 1400:**
در صورت سکونت زوجه در منزل تعیینی زوج، اصل بر تمکین بوده و زوج موظف است عدم تمکین زوجه را اثبات نماید.
– **27 شهریور 1400:**
در لایحه تامین کرامت زنان، به دلیل مساله تمکین زوجه در برابر شوهر، موضوع اجازه خروج زنان شوهردار از کشور به درستی آشکار نشده و راهکاری برای آن ارائه نشده است.
– **26 مرداد 1400:**
اگر زوجه در دوران حق حبس از تمکین در برابر همسر خودداری کند، به اساس رای وحدت رویه دیوان عالی کشور، این عدم تمکین حق نفقه او را باطل نخواهد کرد.
– **26 تیر 1400:**
بر اساس ماده 1085 قانون مدنی، زن می‌تواند تا زمانی که مهر به او تسلیم نشده باشد، از ایفای وظایفی که در قبال شوهر دارد امتناع نماید، حتی اگر این امتناع یکباره باشد.
– **23 خرداد 1400:**
اداره حقوقی قوه قضاییه تصریح می‌کند که طرح دعوای تمکین زن علیه شوهر، اثر قانونی مشخصی ندارد و زن می‌تواند از دعاوی دیگر مانند دعوای عسر و حرج بهره‌مند شود.
– **20 اردیبهشت 1400:**
نظریه مشورتی اداره حقوقی مبنی بر این است که صدور اجازه ازدواج مجدد زوج توسط دادگاه، به احراز ملائت زوج وابسته نیست.
– **28 فروردین 1400:**
زوج می‌تواند با استناد به تمکین زوجه، وی را ممنوع الخروج نموده و از خروج او از کشور جلوگیری نماید؛ اما در مواقع اضطراری، اجازه دادستان شهرستان جایگزین اجازه شوهر می‌شود.
