اجرت المثل چیست ؟

“تفاوت‌های مردم گاهی به دعواهای حقوقی منجر می‌شوند، معمولاً دربارهٔ تعارض منافع، مالکیت‌ها و دارایی‌ها، یا هزینه کار یا مهارت‌های شخصی است که یکی از طرفین این حقوق را نادیده گرفته و به عنوان حق اجرا مطرح می‌کند. طبق قوانین و شرایط دینی، هر کسی که باعث ضرر دیگری شود موظف به جبران آن است و متحمل خسارت خواهد بود.

آیه‌ای از قرآن که می‌گوید: «فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ» به این معناست که هر کس به ستم و ظلم به شما اقدام کند، شما می‌توانید به همان اندازه که به شما وارد شده، واکنش نشان دهید.

به هر نحو که ورود ضرر و زیان از طریق اشغال مالکیت شخصی یا بهره‌مندی از عمل یا مهارت و پاداش دیگری باشد، باید توجه داشت که در کلیت، هیچ عملی بدون مقابل خدمتی وجود ندارد.”

“اجرت المثل، نقطه‌ی مقابل اجرت المسمی است. به عبارت دیگر، وقتی دو نفر توافق شفاهی یا کتبی دارند که در مقابل انجام عمل یا استفاده از ملک یا مال یکی از طرفین، مبلغی را بر اساس توافق پرداخت نماید، این پرداخت به نام اجرت المثل شناخته می‌شود.

در مقابل، اگر شخصی بدون توافق یا قرارداد از مالکیت یا مال دیگری بهره‌مند شود، مثلاً از ماشین یا از تخصص فرد، مبلغی را به عنوان پاداش برای استفاده خود به فرد پرداخت می‌کند که این نوع پرداخت به عنوان اجرت المثل شناخته می‌شود. به طور خلاصه، اجرت المثل از دو کلمه اجرت و مثل تشکیل شده است.”

برای دریافت بهترین نتیجه در محاکم قضایی خانواده با بهترین وکلای خانواده در شیراز ارتباط داشته باشید 

اجرت المثل ایام تصرف یعنی چی؟

“با توجه به اصول قانونی، اگر فردی بدون اجازه و بدون قرارداد از دارایی دیگری استفاده کند، بدون توجه به اینکه آیا از این استفاده منافعی کسب کرده باشد یا خیر، مالک دارایی حق مطالبه جبران خسارت‌ها و زیان‌های ناشی از استفاده بی‌اجازه را دارد. میزان جبران ممکن است بسته به نحوه استفاده، شرایط روز، و نوع دارایی با توافق یا توسط کارشناسان و یا توافق دو طرف تعیین شود.

اگر استفاده کننده از پرداخت اجرت المثل امتناع کند، مالک به طور قانونی حق دارد دعوایی را مطرح کند و از او مبلغ مربوط به اجرت المثل در زمان استفاده از دارایی را طلب کند. این حق برای مالک دارایی قانونی است و استفاده‌کننده ملزم به پرداخت این مبلغ است.”

تفاوت اجرت المثل با اجور معوقه چیست؟

“اجرا در لغت به معنای اجراست، و اجور معوقه مجموعه‌ای از وجوه پرداخت نشده به عنوان اجاره توسط مستاجر در طول دوره اشغال، با میزان معین و مشخص بین موجر و مستاجر است.

در مواردی که در طرح دعوا برای مطالبه اجور معوقه، مدعی یا مالک به استناد قرارداد یا توافق اجاره، مبالغی که مستاجر پرداخت نکرده است، ملزم به پرداخت مبلغ مشخص شده در قرارداد می‌شود و نیازی به ارجاع امر به کارشناس نیست؛ زیرا مبلغ مورد نیاز ماهانه از قبل در قرارداد تعیین شده است.

اما در مطالبه اجرت المثل، این موضوع خارج از قرارداد است و نیاز به ارجاع به کارشناس برای تعیین دقیق مبلغ وجود دارد، زیرا مبلغ مورد نیاز باید بر اساس توافق یا توسط کارشناسان تعیین شود.”

اجرت المثل عمل چیست؟

“برای طرح دعوای مطالبه اجرت المثل، انجام هر یک از شرایط زیر ضروری است:

اولاً: انجام دهنده کار قصد تبرع یا انجام کار به صورت مجانی را نداشته باشد.
دوماً: در عرف نیز، آن فعالیت یا کار ارتباطی با اجرا و دریافت مزد داشته باشد.
سوماً: انجام کار یا فعالیت بر اساس دستور و فرمان فردی باشد که کار برایش انجام شده است.

معمولاً، طرف مخالف در مواردی که مرتبط با مطالبه اجرت المثل است، اعتراض می‌کند و فرد باید خودش ادعای مطالبه اجرت المثل را در دادگاه مطرح کند، و مبلغ اجرت المثل بر اساس نظریه کارشناسی تعیین می‌شود.

یک نکته حائز اهمیت این است که برای فعالیت‌هایی که قانونی نباشند و با مقررات مغایرت داشته باشند، امکان مطالبه اجرت المثل وجود ندارد. چرا که قانون از اعمالی که خلاف قوانین و مقررات باشند حمایت نمی‌کند.”

شرایط پرداخت اجرت المثل چیست؟

“طلاق نباید به دلیل درخواست زن باشد. طلاق باید به دلیل تخلف و نشوز زن از وظایف زناشویی و همچنین به دلیل سوء اخلاق او صورت نگیرد. همچنین، انجام امورات منزل توسط زن به قصد تبرع نباید باشد، زیرا اگر این مسئله در دادگاه ثابت شود، زن مستحق اجرت المثل نخواهد بود.”

بیشتر بخوانید : طلاق توافقی چیست و چقدر طول میکشد 

اجرت المثل اموال چیست؟

“دعوای مطالبه اجرت المثل برای اموالی مطرح می‌شود که بدون قرارداد یا اجاره ایجاد شده‌اند، زمانی که شخصی از دارایی‌های فرد دیگر مثل ماشین یا آپارتمان استفاده کرده باشد. اما صرفاً تصرف و داشتن مال دیگری، کافی نیست تا حق مطالبه اجرت المثل ایجاد شود، بلکه لازم است که شخص واقعی از دارایی مالک بهره‌مند شده باشد.”

نحوه محاسبه اجرت المثل ایام تصرف چگونه است ؟

“محاسبه اجرت المثل وابسته به عوامل مختلفی است و میزان آن بسته به شرایط، نوع اقدامات، روش استفاده، مدت زمان استفاده و سایر شرایط متفاوت است. بنابراین، مقدار اجرت المثل تا زمانی که ادعا در دادگاه مطرح نشده باشد، قطعی نمی‌شود.

کارشناس با بررسی همه این عوامل، مقدار و مبلغ اجرت را تعیین می‌کند. البته، بعد از اعلام نظر کارشناسی، می‌توان اعتراض کرد.

اما باید توجه داشت که بهتر است تمامی اقدامات مرتبط با این موضوع از طریق وکیل دادگستری صورت گیرد، زیرا بسیاری از افراد بدون مشاوره وکیل، ادعاهایی مانند توافق‌نامه‌های طلاق یا اقدامات یکطرفه برای مطالبه اجرت المثل را مطرح می‌کنند که بهتر است به دلیل تخصصی بودن این مسائل و منافع هر دو طرف، تمام این اقدامات از طریق وکیل انجام شود.

صلاحیت رسیدگی به دعوای مطالبه اجرت المثل، بسته به مبلغی است که در ابتدای دادخواست اعلام می‌شود، ممکن است در شورای حل اختلاف یا دادگاه مورد بررسی قرار گیرد.”

اجرت المثل ایام زوجیت یعنی چی ؟

“بر اساس قوانین، هیچ کاری بدون اجرت و به صورت مجانی نیست. در زندگی زناشویی، وظایف مشخصی برعهده زوجین قرار دارد که شرعاً و قانوناً تعیین شده است و هیچ‌کدام از زوجین حق مطالبه اجرت یا پاداش برای انجام این وظایف را ندارند.

اما بر اساس تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی، اگر زن کارهایی را که شرعاً بر عهده مرد نبوده و به صورت عرفی برای آن کار اجرت المثل باشد، به دستور شوهر انجام داده و با هدف دریافت اجرت نباشد و در دادگاه این موضوع ثابت شود، دادگاه می‌تواند اجرت المثل برای این کارها را محاسبه کرده و حکم پرداخت آن را صادر کند.

به همین دلیل، کارهایی که شرعاً وظیفه زن نبوده ولی به دستور شوهر انجام شده و به هدف دریافت اجرت نبوده، از آن‌جایی که بخشی از وظایف شرعی و قانونی زن نمی‌باشند، می‌تواند مورد اجرت المثل قرار نگیرد.

در دادگاه، اولین سوالی که از زن پرسیده می‌شود این است که آیا این کارها با هدف گرفتن پول و اجرت انجام شده یا نه. زنان بیشترین شفافیت را نشان داده و اکثراً پاسخ منفی می‌دهند که این پاسخ منفی باعث عدم موفقیت در اخذ اجرت المثل می‌شود، زیرا این کارها جزو وظایف قانونی و شرعی زن نبوده است.

با توجه به قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ که…”

“قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ تعیین مسائلی از جمله شروط عقد ازدواج، تعیین جهیزیه، مهریه و نفقه زوجه را در حین رای دادگاه برای مورد طلاق معین می‌کند. این قانون، با توجه به تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی، قادر است اجرت المثل ایام زندگی زوجیت را مشخص و تعیین کند. به عبارت دیگر، در صورت صدور حکم طلاق، دادگاه می‌تواند شرایط مربوط به اجرت المثل را معین و تصمیم بگیرد.

در واقع، این نوع صدور حکم طلاق مشروط به تعیین تکالیف مربوط به اجرت المثل زوجه است که به طور معمول به عنوان نوعی ضمانت برای صدور حکم طلاق در نظر گرفته می‌شود.”

پیشنهاد ما به شما : هر آنچه که باید در مورد مهریه بدانید 

شرایط دریافت اجرت المثل چیست؟

“اگر زن در شروط عقد ازدواج شرط خدمات خانگی داشته باشد، او دیگر حق مطالبه اجرت المثل را ندارد. باید توجه داشت که:

– برای مطالبه اجرت المثل، زن باید خود درخواست طلاق ندهد. حتی اگر درخواست طلاق از سوی مرد مطرح شود، علت آن نباید تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق زن باشد، زیرا در این صورت اجرت المثل به زن تعلق نمی‌گیرد.

– کارهایی که زن انجام داده باشد، از ابتدا باید به صورت مجانی و با قصد و نیت خدماتی به انجام رسیده باشد. اگر اثبات شود که این کارها به صورت غیرمجانی انجام شده‌اند، در این صورت زن مستحق دریافت اجرت المثل خواهد بود.”

پیشنهاد ما به شما : طلاق از جانب مرد 

رای وحدت رویه اجرت المثل ایام زوجیت

با توجه به شماره ۷/۴۱۱۶ مورخ ۲۰/ ۶ / ۱۳۷۶، پرداخت اجرت المثل به دلیل اجرای کار به دستور زوج و اثبات قصد عدم تبرع زوجه، معمولاً به حسن نیت زناشویی برمی‌گردد. اغلب در زندگی زناشویی، زوجه امور زندگی خانوادگی را به صورت خودارادی و بدون قصد مطالبه اجرت المثل و به دلیل حسن نیت انجام می‌دهد. در این شرایط، اجرت المثل به زوجه تعلق نمی‌گیرد.

هرچند اگر خلاف این موضوع ثابت شود و طرفین شواهد و یا دلایل دیگری داشته باشند که این موضوع را تأیید کنند، در این صورت زوجه مستحق دریافت اجرت المثل خواهد بود. دادگاه در این شرایط، با ارجاع امر به کارشناسی و با توجه به مدت زمان زندگی زوجیت و نوع کارهایی که زوجه خارج از تکلیف شرعی و قانونی خود انجام داده است، اقدام به تعیین مبلغ اجرت المثل و اجرای آن خواهد کرد.

اجرت المثل ایام نامزدی یعنی چی؟

با توجه به رسم و عرف فعلی جامعه، زوجین در دوران نامزدی معمولاً جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند و تا زمان قبل از برگزاری مراسم رسمی، منزل مشترکی ندارند. بنابراین، موضوع اجرت المثل در دوران نامزدی منتفی است و به عبارت دیگر، در این دوره از زندگی زوجین، مفهوم وجود اجرت المثل وجود ندارد.

نحوه پرداخت اجرت المثل چگونه است ؟

مطالبه اجرت المثل، همانند سایر دعاوی مالی زناشویی، معمولاً به صورت نقدی انجام می‌شود؛ اما در برخی موارد ممکن است مبلغ محکومیت برای زوج قابل توجه و خارج از توان مالی او باشد. در چنین شرایطی، زوج ممکن است اقدام به ارائه دلایلی کند که منجر به اعسار از پرداخت محکومیت شود. این اعسار ممکن است باعث شود که پرداخت اجرت المثل به صورت اقساطی یا به شکل تقسیطی صورت گیرد.

اجرت المثل پس از فوت شوهر یعنی چی؟

با توجه به تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی و ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده، بعد از فوت یکی از زوجین، مانعی برای مطالبه اجرت المثل وجود ندارد. اجرت المثل، مانند مهریه، یک حق مالی است که بعد از فوت فردی از بین نمی‌رود. عموماً فرض بر این است که با فوت یکی از زوجین همه چیز خاتمه یافته است، اما مرگ در بعضی موارد می‌تواند موجب شروع یا تثبیت امور مالی شود و این امور شامل مطالبه اجرت المثل نیز می‌شود.

اجرت المثل پس از فوت زن یعنی چی؟

در صورت فوت زن، همانند مهریه که وارث زن بعد از فوت از زوج مطالبه می‌کنند، اجرت المثل نیز یکی از حقوق مالی زن است. پدر و مادر زن حق دارند که به عنوان وارثان از سوی دختر خود از شوهرشان تمامی حقوق مربوط به اجرت المثل را مطالبه کنند.

نحوه مطالبه اجرت المثل چگونه است ؟

زوجین می‌توانند با تقدیم دادخواست به شکل رسمی، علاوه بر مطالبه مهریه، اجرت المثل خود را نیز در دادگاه مطالبه کنند. بعد از ثبت دادخواست و ارجاع موضوع به شعبه مربوطه، دادگاه تاریخ و زمان جلسه را تعیین می‌کند.

در صورت عدم توافق زوجین در مورد مبلغ اجرت المثل، دادگاه می‌تواند موضوع را به کارشناس ارجاع دهد. کارشناس با توجه به شرایط زندگی، وضعیت اقتصادی و دیگر شرایط مربوطه، نظریه کارشناسی خود را به دادگاه ارائه می‌دهد.

طرفین پس از بررسی نظر کارشناس، در صورت عدم اعتراض در زمان مشخص، باید اعتراض خود را ظرف یک هفته اعلام کنند. در غیر این صورت، دادگاه با توجه به نظر کارشناسی رای صادر و قطعی می‌کند که در صورت عدم اعتراض به نظر کارشناس، رای دادگاه اجرایی و لازم الاجرا خواهد بود.

مطالبه اجرت المثل قبل از طلاق چگونه است؟

با توجه به نظریه مشورتی شماره ۷/۹۳/۲۳۷۳ مورخ ۲۹/ ۱/ ۱۳۹۳، زن می‌تواند بر اساس تبصره الحاقی به ماده ۲۳۶ قانون مدنی سال ۱۳۸۵ و بند ۷ ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، با تقدیم دادخواست به دادگاه، اجرت المثل خود را از زمان زندگی زناشویی مطالبه کند، حتی اگر همسر خود تقاضای طلاق نکرده باشد.

مرجع صالح دعاوی اجرت المثل

با توجه به نظریه مشورتی شماره ۷/۹۵/۸۴ مورخ ۹۵/۱/۲۴، این نظریه اشاره‌ای به اجرت المثل ندارد و بر اساس آن، رسیدگی به دعاوی مربوط به اجرت المثل در صلاحیت دادگاه قرار دارد.

دلایل دریافت اجرت المثل بیشتر یا کمتر چیست؟

در تعیین میزان اجرت المثل، عوامل متعددی تاثیرگذار هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به شرایط خانوادگی زن، شبکه اجتماعی، شغل پدر، محل زندگی، و میزان تحصیلات او قبل و بعد از ازدواج اشاره کرد. همچنین، تعداد فرزندان نیز در افزایش میزان اجرت المثل تاثیرگذار است. اما اگر فرزند دختر باشد، اجرت المثل کمتری دریافت می‌کند زیرا از نظر فنی و کارشناسی، دختران به مادران در کارهای خانه کمک می‌کنند. همچنین، تغذیه کودک با شیر مادر و داشتن پرستاری از همسر در زمان بیماری نیز می‌تواند موجب افزایش مبلغ اجرت المثل شود. به طور کلی، اجرت المثل یک مسئله گوناگون است که میزان آن براساس موارد و شرایط متنوعی که از جمله آن‌ها ذکر شد، تعیین می‌شود.

 اجرت المثل زن شاغل یعنی چی؟

به طبق قوانین، زن در نظرات شرعی مالک دارایی و پولی است که در طول زمان زندگی مشترک به دست می‌آورد و زوج حق مطالبه آن را ندارد. همچنین، زن مجبور به این نیست که درآمد خود را در خانه صرف کند. اگر زن به عنوان یک شاغل، وقت کمتری برای کارهای منزلی صرف کند، اغلب اجرت المثل به مقدار کمتری محاسبه می‌شود، مگر اینکه شاغل بودن زن به دلیل کمک به هزینه‌های زندگی مشترک و بر اساس درخواست زوج باشد.

نحوه کارشناسی اجرت المثل چگونه است ؟

بعد از ارائه ادعاهای مرتبط با اجرت المثل در جلسه اولیه دادگاه خانواده و تصدیق یا انکار آن، مسئله به کارشناسی ارجاع می‌شود و مبلغی وجه به عنوان هزینه کارشناسی پرداخت می‌شود که مطابق تعرفه‌های قانونی محاسبه می‌شود.

کارشناس در مدت مشخصی ملزم به ارائه نظر خود، معمولاً بین ۷ تا ۱۰ روز، است و هر یک از طرفین یک هفته فرصت دارند که در صورت عدم قبول نظر کارشناسی اعتراض کنند. اگر این نظر در هیئت سه نفره مورد تأیید یا رد قرار نگیرد، به هیئت پنج یا هفت نفره ارجاع می‌شود.

پس از قطعی شدن نظر کارشناسی و صدور رای دادگاه، اگر مرد مبلغ اجرت المثل را پرداخت ننماید، زن می‌تواند همسر خود را به عنوان بدهکار به زندان اندازد.

شرط تنصیف دارایی چیست و چه نکاتی دارد؟

شرط تصنیف دارایی که در عقدنامه ذکر می‌شود به معنای آن است که هرگونه دارایی یا مالکیتی که در زمان زندگی زوجین به دست می‌آید، مطابق با این شرط در صورت وقوع طلاق، باید به طور مساوی بین زوجین تقسیم شود. اما این حق فقط در صورتی که طلاق از سوی مرد رخ دهد و علت آن تخلف زن از وظایف همسری نباشد، قابلیت اعمال دارد. همچنین دارایی بدست آمده باید در زمان طلاق وجود داشته باشد و زن نمی‌تواند این حق را در زمان زندگی مشترک مطالبه کند.

طبق نظریه مشورتی با شماره /۷/۹۳ ۱۱۴۰ مورخ ۱۸ /۵/ ۹۳، زوجه می‌تواند به شرط رعایت شرایط ذکر شده، همزمان هم حق تصنیف یعنی تقسیم دارایی‌ها و هم مطالبه اجرت المثل ایام زناشویی را به طور همزمان درخواست کند.

 نحله چیست؟

بنابر برخی فقها، نحله به نوعی مهریه است که مرد متعهد به پرداخت آن می‌باشد. اما در واقعیت، نحله در شرایطی مطالبه می‌شود که نمی‌توان اجرت المثل را از مرد مطالبه کرد، چرا که ترکیب و یا هماهنگی بین این دو مطالبه، ممکن نمی‌باشد.

اجرت المثل به معنای پرداخت دستمزد و حقوق زن در مورد کارهایی است که او در طول زمان زندگی مشترک انجام داده است، در حالی که نحله به نوعی از بخشش اجباری وظایف زندگی مشترک از سوی مرد مربوط می‌شود.

طبق ماده ۵۸ قانون حمایت خانواده و بند «ب» تبصره ۶ ماده واحده اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب ۱۳۷۱ مجمع تشخیص مصلحت نظام، دادگاه مبلغی از باب نحله برای زن تعیین می‌کند با توجه به سنوات زندگی مشترک، کارهایی که زن در خانه شوهر انجام داده و توانایی مالی همسر.

تعیین مبلغ نحله به دادگاه واگذار شده است و نیازی به کارشناسی برای این موضوع وجود ندارد، زیرا قاضی دادگاه مبلغ را تعیین و اعلام می‌کند.

شرایط گرفتن نحله چگونه است ؟

برای حضور نحله در اختلافات خانوادگی، ابتدا باید طلاق از سوی مرد باشد و علت آن نباید به تخلف یا سوء اخلاق زن مرتبط باشد. شرط دیگر برای تعیین نحله این است که اگر به هر دلیلی تعیین اجرت المثل ممکن نباشد – مثلاً زن نتواند مسئولیت مجانی بودن کارهایی که انجام داده است را اثبات کند – آن‌وقت نحله مورد بررسی قرار می‌گیرد و دادگاه در این باره تصمیم می‌گیرد.

در تعیین نحله، وضعیت مالی زن ارزیابی می‌شود و کارهای او در خانه یکی از اصلی‌ترین معیارها برای تعیین نحله محسوب می‌شود. مهم است که بدانید برای مطالبه نحله و اجرت المثل، نمی‌توانید همزمان این دو موضوع را به دادگاه مطرح کنید.

در صورت داشتن سوال در مورد اجرت المثل و نحله، می‌توانید با تماس به شماره‌های درج شده در بالای سایت، وقت مشاوره را رزرو کنید.